Om grondstoffen te besparen en CO2-uitstoot te verminderen, ontwerpt het consortium Closing the Loop volledig circulaire kunstwerken.
 

Dit is een van inzendingen voor De Vernufteling 2023, de jaarlijkse prijs die Koninklijke NLingenieurs in samenwerking met De Ingenieur uitreikt aan het advies- of ingenieursbureau met het meest vindingrijke project. Naast een prijs van een vakjury is er ook een publieksprijs. Hiervoor kunt u meestemmen van 13 april tot en met 4 mei 2023. Een overzicht van alle inzendingen vindt u in ons dossier De Vernufteling 2023.

 

Honderden kunstwerken, zoals bruggen, tunnels en viaducten, bereiken de komende jaren het einde van hun technische levensduur. De meeste daarvan eindigen nu nog als gemalen gruisbeton, dat bijvoorbeeld wordt gebruikt voor de fundering van wegen. Dat is zonde en past bovendien niet in het streven van de overheid om de Nederlandse economie voor 2050 circulair te maken.

 

Daelderweg-viaduct

Daarom richtte Antea Group samen met de GBN groep, Nebest en Strukton Civiel het consortium Closing the Loop op, met als eerste project de volledig circulaire vervanging van het Daelderweg-viaduct over de A76 bij Nuth in Zuid-Limburg. Twee derde van het nieuwe viaduct dat hier komt te liggen, zal uit hergebruikte onderdelen bestaan, de rest wordt opgebouwd uit gerecyclede materialen. Dat levert een vermindering op van 60 procent aan CO₂-uitstoot en van 10 procent aan bouwkosten.

 

Beschikbare onderdelen

‘Circulair bouwen vergt een andere manier van ontwerpen’, vertelt Frank Sengers, adviseur kunstwerken bij Antea Group. ‘We moeten nu uitgaan van de onderdelen die beschikbaar zijn.’ In dit geval zijn dat onderdelen uit de huidige twee viaducten over de A76 bij Nuth, aangevuld met liggers van een ‘donor-viaduct’ over de A9. ‘Dat viaduct wordt vervangen door een onderdoorgang, dus die liggers kan men daar niet ter plekke opnieuw gebruiken’, zegt Sengers.

 

Ander ontwerp

Circulaire viaducten zullen er anders uit gaan zien dan nieuwbouwviaducten. Sengers: ‘Soms zal een herbruikbaar onderdeel net wat breder of hoger zijn dan we in eerste instantie zelf bedacht zouden hebben. Dan passen we het ontwerp daarop aan.’ Bij het viaduct bij Nuth is er zelfs bewust voor gekozen het circulaire karakter goed zichtbaar te maken.

Een lastiger uitdaging is het omgaan met de nieuwe normeringen. Sengers: ’We gebruiken materiaal van oude kunstwerken, maar de normen voor de sterkte van het materiaal zijn inmiddels strenger geworden.’ De onderdelen moeten dus opnieuw getest en worden doorberekend om de sterkte vast te stellen, en eventueel moet de constructie worden aangepast om te garanderen dat deze voldoet. ‘Dat is een leuke zoektocht’, zegt Sengers.

 

Niet de laatste

De eerste stappen voor het circulaire viaduct in Nuth worden momenteel gemaakt met de ‘oogst’ van de liggers uit het A9-viaduct. Dit zal halverwege april voltooid zijn. Het Daelderweg-viaduct wordt het eerste volledig circulaire viaduct van Nederland, zegt Sengers. Over de volgende toepassingen voor het Closing the Loop-concept kan hij nog niks vertellen. ‘Maar het is zeker dat het hier niet bij blijft!’

 

Openingsbeeld: Antea group