Een ruimtesonde van Chinese makelij is vanochtend vroeg als eerste op de achterkant van de maan geland. Daar gaat het ding de maanbodem bestuderen. Het laat zien dat China steeds meer gaat meedoen als ruimtevaartmacht.

De sonde was op 8 december gelanceerd vanuit de Chinese provincie Sichuan, met een Lange Mars 3B-raket. Op 30 december kwam hij in een lage baan om de maan terecht. Rond half vier vanochtend Nederlandse tijd was het echt zover: toen landde Chang'e-4 op het oppervlak van onze maan, zo melden Chinese media. Het apparaat staat in de Von Kármán-krater, aan de zijde van de maan die vanaf de aarde altijd onzichtbaar is.

Vanuit de onbemande Chinese maanlander moet vervolgens een karretje komen, dat de bijna 180 kilometer brede Von Kármán-krater gaat verkennen. Die is ooit ontstaan door de inslag van een meteoriet en het wagentje gaat met meetinstrumenten de maanbodem analyseren om te kijken wat hier nog van terug te vinden is.
 

De eerste foto die Chang'e-4 doorstuurde na zijn landing op de maan. Bron persbureau Xinhua.

 

Bodem bestuderen

De maanrover heeft onder meer camera’s aan boord om plaatjes van de bodem te schieten, zo meldt de New York Times, maar ook radar om een stukje ín de bodem te kijken. Met spectrometers moet de samenstelling van de maanbodem worden bepaald.

Al in de jaren zestig van de vorige eeuw landden mensen op de maan, maar waarschijnlijk valt er nog een hoop te leren over de ‘geologie’ (aanhalingstekens, want ‘geos’ betekent ‘aarde’) van onze satelliet. De Von Kármán-krater is de oudste en diepste op de maan, wat hem het meest kansrijk maakt op nieuwe informatie over het binnenste van onze kleine buurman.

Ook is er een biologie-experiment aan boord van de lander. Er zal een poging worden gedaan om bloemen en groenten in de sonde te laten groeien onder deze bijzondere omstandigheden. De vraag is vooral of zaadjes op de normale manier ontkiemen bij verminderde zwaartekracht.
 

Nederlands instrument

Voor het doorsturen van data naar de aarde heeft de maanrover wel een tussenstap nodig; hij bevindt zich immers buiten ons gezichtsveld. Hiervoor hadden de Chinezen eerder al de Queqiao-satelliet gelanceerd die signalen van het karretje opvangt en vervolgens doorstuurt naar de aarde.

Op deze satelliet zit ook een Nederlands instrument: de Netherlands China Low-frequency Explorer (NCLE). Met dit instrument kunnen radioastronomen signalen opvangen met golflengtes die op aarde niet waar te nemen zijn, omdat de aardatmosfeer ze tegenhoudt. De NCLE is bedacht en gemaakt door een team van de Radboud Universiteit in Nijmegen, ASTRON en het bedrijf ISIS.

Dit Nederlandse radio-instrument op de satelliet gaat samen met een Chinees radio-instrument aan boord van de maanlander waarnemingen doen aan radiostraling uit de ruimte. Dit moet dan een opmaat zijn voor ‘een toekomstig grootschalig radio-experiment op het oppervlak van de maan, om het zwakke signaal van vlak na de oerknal en voor dat de eerste sterren werden gevormd, waar te nemen’, aldus hoogleraar Astrodeeltjesfysica en Radioastronomie Heino Falcke van de Radboud Universiteit in een persbericht.
 

Op weg naar meer

Nu het is gelukt een lander met karretje op de maan te laten landen, is China van plan om in 2020 de Chang’e-5 naar de maan te sturen, zo schrijft de krant South China Morning Post. Die moet kunnen landen, bodemmateriaal verzamelen en vervolgens weer terugkeren naar aarde.

China mengt zich met de maanlander nadrukkelijk tussen de grote ruimtevaartlanden. Volgens een expert in de New York Times ziet het grote land de maan als een eerste stap op weg naar veel meer. ‘China wil op de maan een kolonie stichten en die gebruiken voor energiewinning’, aldus ruimte-expert Namrata Goswami van het Indiase Institute for Defense Studies and Analyses. Ook zou de maan een tussenstation kunnen zijn voor verdere ruimtereizen.


Openingsbeeld Illustratie van de ruimtesonde die vanochtend op het maanoppervlak landde. Bron persbureau Xinhua.