Fotosoftwarebedrijf Adobe ontwikkelt een kunstmatig intelligent algoritme dat het manipuleren van foto’s kan herkennen. Saillant detail: Adobe is zelf hofleverancier van fotomanipulatiesoftware.

Is de foto die je ziet wel echt? Sinds de opkomst van de digitale fotografie en de mogelijkheid om fotobestanden te bewerken, hangt die vraag als het zwaard van Damocles boven het realiteitsgehalte van beeldmateriaal. In een blogpost kondigt Adobe nu aan een kunstmatig intelligent algoritme te ontwikkelen dat het manipuleren van foto’s kan herkennen.


Echtheidskenmerken

Op dit ogenblik is het herkennen van de echtheid van een foto op verschillende manieren mogelijk:

  • Metadata: in het bestand van de foto zijn zogeheten metadata verwerkt, met de datum waarop de foto is genomen, de camera en lens waarmee, sluitertijd en dergelijke. De metadata kunnen ook informatie over fotobewerking vastleggen.
  • Beeldanalyse: uit analyse van de ruis, beeldranden, belichting en andere pixelwaarden op een foto is te achterhalen of wat je ziet tot de originele foto behoorde of een andere bron heeft.
  • Watermerk: foto’s zijn te voorzien van een echtheidswatermerk.

Probleem is dat al die technieken hun beperkingen kennen. Metadata zijn te veranderen, je kunt de foto ook manipuleren voordat je een watermerk aanbrengt enzovoorts.


Kunstmatige intelligentie

Vandaar de overstap naar kunstmatige intelligentie waarbij het algoritme is geleerd om manipulatie van foto’s te herkennen. Adobe concentreert zich daarbij op drie soorten manipulatie:

  • Splitsen: het combineren van delen van verschillende foto’s tot één nieuwe foto.
  • Kopieren en verplaatsen: het van plaats veranderen of herhalen van objecten.
  • Verwijderen: het wegpoetsen van een gedeelte van het beeld en het 'gat' vervolgens vullen met een passende achtergrond.

Al die technieken laten hun sporen na, schrijft Adobe: contrastrijke randen, uitgesmeerde vulling of verschillende ruispatronen. Die ruis is de willekeurige variatie in helderheid en kleur van een pixel die afkomstig is van de beeldchip van de camera of de gebruikte software om de foto te bewerken.
 

Voorbeelden van beeldmanipulatie, verandering in het ruispatroon, en het zien van het verschil tussen bewerkt en origineel.


Het algoritme is erop getraind om al die sporen te herkennen door het tienduizenden foto’s te laten zien waarvan bekend is hoe die zijn gemanipuleerd. Het programma leert zo de wijze van manipulatie te herkennen en kan ook de plek aanwijzen waar die op de foto is uitgevoerd.

Het systeem van Adobe gebruikt hiervoor twee technieken:

  • Kleur: veranderingen in het rood, groen en blauw waar de foto uit is opgebouwd.
  • Ruisfilter: elke foto en camera heeft zijn eigen ruispatroon, dus uit plotselinge verschillen daarin is af te leiden dat er met een foto is geknoeid.
     
De twee technieken voor het herkennen van beeldmanipulatie: kleurvariatie en ruispatroon).


‘De manipulatie herkenning is nog niet perfect’, zegt Vlad Morariu, senior onderzoeker bij Adobe Research in de blogpost. ‘We kunnen nog geen echtheidsgarantie afgeven.’ Maar de aanpak noemt hij veelbelovend.


Fotobureaus

Los van de technische analyse wijst de blogpost ook op het belang van betrouwbaarheid van de fotobron. Zo hanteren fotopersbureaus richtlijnen over fotobewerking die moeten garanderen dat foto’s de werkelijkheid weergeven.

In de blogpost gaat directeur Adobe Research Jon Brandt ook in op de dubbelrol van Adobe. ‘We ontwikkeling technologie om de samenleving te dienen. Tegelijkertijd hebben we een verantwoordelijkheid om een antwoord te vinden op de mogelijke negatieve effecten ervan.’
 


 

Charlie Chaplin en de Glass Scene

Het verhaal over Adobe doet denken aan het filmpje dat Charlie Chaplin in 1921 produceerde van een glaszetter die een jongetje in dienst had dat ruiten ingooide. Zo wist hij voor zijn eigen nering te zorgen. Zie hier het filmpje The Kid Charlie Chaplin, 1921 Glass Scene van ruim twee minuten.