Na Kopenhagen is Amsterdam de duurzaamste Europese stad als het gaat om transport. De hoofdstad dankt die positie vooral aan het grote aandeel fietsers en wandelaars in het transport. Op openbaar vervoer scoort de stad echter het laagst.

Read this article in English

De ranglijst komt van het Duitse Wuppertal Institut, dat in opdracht van Greenpeace voor dertien Europese hoofdsteden inventariseerde hoe het er voor staat met de duurzaamheid van transport. Daarbij werd gekeken naar de wijze van verplaatsing (wandelen, fietsen, openbaar vervoer, auto), verkeersveiligheid, en smart mobility. De onderzoekers gebruikten bestaande gegevens en hielden interviews met verkeer- en vervoerafdelingen van de betrokken gemeenten.

Het effect van elektrisch vervoer is in de analyse niet meegenomen: het aandeel daarvan in het totale transport is nog veel te klein. Van de 14 miljoen nieuw verkochte auto’s in 2017 in de EU waren er 200.000 volledig elektrisch.


Fiets- en wandelstad

Qua fietsen en wandelen ging het puur om het aantal mensen dat zo door de stad beweegt. Voor het openbaar vervoer gaat het ook om betaalbaarheid, en spreiding van stations/opstapplaatsen. Zürich scoort met het openbaar vervoer het hoogste, Amsterdam het laagst. Autogebruik in de stad behoort tot een van de laagste. Dat heeft alles te maken met het feit dat er in Amsterdam veel wordt gefietst en gelopen. Op die gebieden steekt de hoofdstad met kop en schouders boven de andere steden uit.
 

Gebruik van verschillende vervoer in de dertien hoofdsteden.


Scooters zitten in de weg

Vioor verkeersveiligheid is gekeken naar de meest kwetsbare verkeersdeelnemers: fietsers en wandelaars. Daarbij telt zowel het aantal dodelijke ongelukken per jaar als het aantal aanrijdingen voor elke miljoen trips van fietsers en wandelaars.
 

Aandeel fietsvervoer en aantal aanrijdingen per miljoen trips.

Amsterdam, Kopenhagen en Oslo scoren hoog. In Amsterdam draagt het uitgebreide netwerk van gescheiden fietspaden bij aan verkeersveiligheid. Het rapport signaleert wel de explosieve groei van het gebruik van scooters (van 8000 in 2007 naar 35.000 in 2016) die het fietsen minder veilig maakt.


Luchtkwaliteit onvoldoende

Voor de luchtkwaliteit keken de onderzoekers naar stikstofoxiden en fijnstof langs belangrijke transportassen in de stad. Oslo is de enige stad waar de luchtkwaliteit volledig voldoet aan de EU-limieten en de richtlijnen van de Wereldgezondheidsorganisatie WHO. Amsterdam hoort tot de middenmoters.
 

Ultra-Fijnstofgehalteten opzichte van EU-norm en WHO-richtlijn.


Met zijn uitstoot van stikstofoxiden zit Amsterdam wel onder de EU-limiet, met uitzondering van de Haarlemmerweg, Jan van Galenstraat and A10-West. Met fijnstof zit de stad duidelijk boven de norm.


Hoge parkeertarieven weren auto's

Onder smart mobility verstaan de onderzoekerts de aanwezigheid van milieuzones, voorkomen van files, deelvervoer, apps voor het openbaar vervoer enz. Kopenhagen scoort hier het best, Amsterdam is derde. Die plaats is vooral te danken aan het relatief geringe aantal files (filetijd is 22% van de reistijd) en hoge parkeertarieven. Met de ontsluiting van het openbaar vervoer via apps schiet de stad duidelijk tekort.

Het Wuppertal Institut schrijft dat het onderzoek vooral laat zien hoe de hoofdsteden ten opzichte van elkaar scoren, en wat de belangrijkste punten zijn waarop ze hun score kunnen verbeteren. Dat kan door te leren van best practices in de andere steden.

Openingsbeeld: onderdoorgang bij Amsterdam-CS. Foto Benjamin Stephan / CC BY-ND 2.0 / Flickr