Veilig Verkeer Nederland (VVN) pleit voor een systeem dat de smartphone blokkeert tijdens het rijden. Ook al lijkt dat een effectieve manier om  het aantal verkeersongelukken door smartphonegebruik omlaag te brengen, onderzoeker Marieke Martens van TNO en hoogleraar bij de UTwente zet er haar vraagtekens bij.

Rij je harder dan dertig, dan wil VVN dat de smartphone op zwart gaat. Appjes, smsjes of telefoontjes worden geblokkeerd en de bestuurder kan zich volledig concentreren op de weg, zonder angst voor afleiding. Dat is de droom van de verkeersorganisatie. Ze constateren een stijging van het aantal ongelukken waarbij smartphonegebruik een rol speelde stijgen; volgens hun website leidt de smartphone in het Nederlandse verkeer tot enkele tientallen doden en honderden gewonden per jaar. Een Amerikaans onderzoek, waarin ruim 55 miljoen afgelegde kilometers werden onderzocht, toonde aan dat afleiding de kans op een ongeluk verdubbelde, en dat bestuurders de helft van de tijd afgeleid waren, door radio, telefoon, of omgeving.

In Nederland en Europa loopt op dit moment een groot onderzoek om precieze cijfers te krijgen over de relatie tussen smartphones en ongelukken. 'We weten niet precies hoe vaak men tijdens het rijden de smartphone gebruikt. Maar het gebeurt zeer regelmatig',  vertelt Marieke Martens, hoogleraar Intelligent Transportation Systems & Human Factors. Ze onderzoekt al jaren de relatie tussen mens en auto. 'Met smartphonegebruik is het net als met alcohol: we weten dat het niet mag, het is verboden, maar toch gebeurt het nog regelmatig.'

Omzeilen

Hoewel ze vindt dat VVN een goed punt heeft en het smartphonegebruik omlaag moet, betwijfelt ze dat een blokkeringsapp werkt. 'Allereerst zorgt de 30 km/h grens ervoor dat mensen onder die snelheid - als ze in de file staan of door een woonwijk rijden - hun telefoon juist eerder pakken, omdat het dan weer mag. Daarnaast moet er een manier zijn om bijrijders of treinreizigers wél hun telefoon te laten gebruiken. Als de app op die manier makkelijk te omzeilen is, zullen autorijders dat ook doen. Dus het is de vraag in hoeverre de app zijn werk doet.'

Er zijn echter alternatieven. De ideale situatie is een samenwerking tussen bestuurder en telefoon. Er zijn tegenwoordig al veel apps die zich expliciet richten op autorijders. Navigatie van Google Maps, de app die waarschuwt voor spookfiles op de A58 - noem maar op. 'De ideale situatie is dat je de telefoon nooit zelf gebruikt, maar dat hij - op het moment dat je hem in je dashboardhouder klikt - bepaalt welke apps of functies wel en niet gepast zijn voor het moment.' Dat is niet alleen coulanter (en dus waarschijnlijk om geaccepteerd te worden door automobilisten) het kan ook veiliger zijn. 'Spookrijders worden nu via de radio omgeroepen, maar als dat gepersonaliseerd via de smartphone kan, is de kans op een ongeluk veel kleiner.'  

Fabrikanten

De technologie om alles te integreren in één systeem bestaat al, maar er zijn problemen: de telefoon is een eigen apparaat, het display in de auto komt van de fabrikant, en er is een grote hoeveelhied apps van verschillende grote en kleine bedrijven. 'In mijn ideale plaatje plug je je telefoon in je voertuigsysteem. De auto geeft dan alle informatie en het bepaalt welke dingen wel en niet getoond worden.  Dit hangt dan af van waar een bestuurder rijdt en wat voor informatie het betreft. Je kunt zelfs bepaalde informatie simplificeren wanneer iemand rijdt door informatie uit te spreken of niet te tonen. Lange tekst lezen is geen goed idee, maar kan wel weer een optie worden als er meer autonome wagens zijn. De auto weet dan immers of die functie aanstaat of niet.' Dus er moet in overleg met autobouwers, toeleveranciers en app bouwers een nieuw systeem worden bedacht dat wel geschikt is. Aan de andere kant denkt Martens ook dat een strengere handhaving van een smartphoneverbod kan helpen om sneller met slimme integratie te komen. 'Een verbod kan de komst van nieuwe technologie versnellen.'