Franse onderzoekers denken dat de oorspronkelijke, unieke akoestiek van de Notre-Dame gereproduceerd kan worden, dankzij gedetailleerde metingen uit 2013. 

De Notre-Dame brandde gedeeltelijk af op 15 april. Hoewel delen van de buitenkant gered werden, net als een paar belangrijke kunstschatten, was de schade van binnen groot. Emmanuel Macron, de Franse president, beloofde direct dat de Notre-Dame herbouwd zou worden. Maar hóe dat moet gebeuren, is op dit moment nog een groot vraagteken. 

Akoestiek is een belangrijk aspect van kerken; vaak werden ze zo gebouwd dat de voorganger goed te verstaan is in elke hoek. Soms speelde de klank van het orgel de belangrijkste rol bij het akoestische ontwerp van een kerk. In ieder geval is geen enkele kerk hetzelfde: volgens experts van de Franse Sorbonne Université kent elke kerk zijn eigen unieke geluid. De hoogte en breedte van de ruimte, het aantal kunstwerken dat aan de muur hangt, het soort kerkbanken – alles heeft invloed op het gedrag van het geluid. 

 

Veranderende akoestiek

Onderzoeker Brian Katz vande Sorbonne nam in 2011 en 2013 met verschillende microfoons geluid op in de Notre-Dame. Hij zette microfoons op alle denkbare plekken en gebruikte verschillende geluiden om te kijken hoe het geluid zich door de kathedraal verspreidt. Het geluid in de Notre-Dame is ‘zo vol als maar kan, en weerkaatst geluid komt van alle kanten’, vertelde Katz aan de Acoustical Society of America. De akoestiek verandert ook als je door de kerk loopt, door de verschillende plafondhoogten en torens in het gebouw. 
 

Katz maakte in 2013 een kunsthoofd vol microfoons, om precies te meten hoe geluid dat door de kerk gaat bij mensen aankomt. 


De opnames van acht jaar geleden gebruikte Katz voor zijn onderzoek in de jaren er na. Zou bouwde hij een akoestische computersimulatie van de Notre-Dame, waar je elk mogelijk geluid doorheen kan sturen. Deze simulatie kan de restaurateurs helpen met de herbouw. Ze kunnen kijken hoe de akoestiek is tijdens of na de restauratie, en waar nodig de akoestiek verbeteren. Hoewel het grootste gedeelte van het steen van de kerk nog staat, zijn de houten balken en de schilderijen aan de muur van groot belang voor de unieke geluidseigenschappen van de kerk. En die balken en schilderijen zijn beschadigd geraakt tijdens de brand; de balken moeten waarschijnlijk deels vervangen worden.

 

Geluidskopie

Of Katz' onderzoek ook echt gebruikt gaat worden bij de restauratie, is overigens niet bekend. De restaurateurs hebben ongetwijfeld veel zorgen, en of de akoestiek daarbij een rol speelt – en in welke fase van de restauratie – weet nog niemand. Maar mocht de Notre-Dame anders klinken na de verbouwing, dan heeft Katz in ieder geval nog een digitale geluidskopie van het oorspronkelijke gebouw. Zodat iedereen die het wil, kan horen hoe gregoriaans gezang of een donderende preek in de kerk ooit klonk.
 

Beeld: Wandrille de Préville