Schiphol kan tot 540.000 vliegbewegingen groeien in 2020, zo becijfert de voorlopige milieurapportage (MER) opgesteld door Schiphol. Maar de MER is onwettig en onjuist, zo luidt de kritiek van Milieufederatie Noord-Holland. De voorgenomen groei naar 540.000 vliegbewegingen zou onmogelijk zijn onder de huidige regelgeving.

Het grootste knelpunt is de vierdebaanregel, die stelt dat Schiphol maximaal drie banen mag gebruiken, behalve in uitzonderingssituaties. Dat fnuikt de uitbreidingsmogelijkheden van de luchthaven, en dus gaan de opstellers (Schiphol, met advies van twee luchtvaartconsultancy-bedrijven) van de MER uit van een afschaffing van de regel. 'De vierde baanregel – onderdeel van de wettelijk vastgestelde gelijke bescherming van omwonenden – wordt volstrekt genegeerd', aldus de kritiek van de milieufederatie.

 

Stillere voertuigen

Het gesteggel over de vierdebaansregel komt voort uit afspraken uit 2008. Toen werd het huidige plafond van 500.000 vluchtbewegingen vastgesteld, met de deal dat vanaf 2020 weer ruimte zou zijn voor groei. Vliegtuigmaatschappijen zouden tegen die tijd stillere voertuigen gebruiken, waardoor de geluidsoverlast niet zou toenemen.

Schiphol gaat er in het rapport echter van uit dat de vierdebaanregel volledig verdwijnt, wat onwaarschijnlijk is. De afspraken uit 2008 zeggen namelijk dat een deel van de geluidswinst van stillere vliegtuigen aan bewoners ten goede moet komen. Ook is onduidelijk in de MER hoe Schiphol de veiligheid op deluchthaven ziet waarover de Onderzoeksraad voor Veiligheid zich eerder kritisch uitliet (lees 'Veiligheid Schiphol in het geding')  groeiende complexiteit van het luchtverkeer wil regelen als de vierde baan vaker wordt gebruikt.

 

Plattegrond van Schiphol. Omliggende woongebieden als Aalsmeer, Amstelveen en Uithoorn ondervinden hinder van de vele vliegbewegingen. Beeld: NielsB

 

Meer CO2

Het rapport maakt ook een klimaatanalyse. Daarin staat onder andere dat de hoeveelheid uitgestoten CO2 voor 540.000 vluchtbewegingen 791.520 ton zal bedragen, ten opzichte van (bijvoorbeeld) 33.910 ton voor wegverkeer. Schiphol voorziet een groei van de uitstoot van 67.000 ton terwijl het beleid gericht is op een afname van 30 miljoen ton. Met de voorgenomen groei haalt Schiphol dat doel dus niet. Schiphol pleit voor belasting op CO2  via emissiehandel om vliegmaatschappijen te stimuleren CO2 te besparen.

Volgens de milieufederatie is deze analyse echter niet genoeg om de milieueffecten in kaart te brengen. Zo komt fijnstof niet voldoende aan bod in het rapport. 'Wettelijk moet een MER alle milieueffecten in de leefomgeving (zoekgebied) in kaart brengen. Dat gebeurt in deze substituut-MER niet', aldus Sijas Akkerman, directeur van milieufederatie.

 

Drie decibel

Het meest omstreden punt in de MER zijn de geluidsnormen. Schiphol voorziet bij groei een toename van de geluidsoverlast op de meeste locaties,waarbij is uitgegaan van een doorzetting van het huidige gebruik en conservatieve aannames ten aanzien van het stiller worden van de luchtvloot.De toename zal echter binnen de perken blijven, zo claimt het rapport. Maar Schiphol schat de geluidsoverlast voor omwonenden te laag in en sjoemelt met de normen, zegt de milieufederatie. De berekeningen van Schiphol komen 1 tot 3db lager uit dan de berekeningen van de milieufederatie. '1 tot 3 decibel verschil is zomaar 125.000 meer of minder vliegtuigen en 120.000 meer of minder ernstig gehinderde omwonenden'.

Voorspelde geluidsbelasting bij 540.000 vliegbewegingen

Het MER hanteert de zogeheten doc29-methode om geluidsoverlast te voorspellen. Dat is een rekenmethode gebaseerd op de aanbevelingen van de European Civil Aviation Conference en werd in 2016 ingevoerd. Het Nederlands Lucht- en Ruimtevaartcentrum onderzocht de doc29-voorspellingen in oktober en concludeerde dat de voorspellingen steevast lager uitkwamen dan de metingen. 'De oorzaken hiervoor zullen zowel bij de metingen als bij de berekeningen liggen', aldus die studie (pdf).

 

Omwonenden

De milieufederatie levert deze kritiek als onderdeel van het proces rond het MER-rapport. De technical challenge, zoals het contrarapport van de federatie heet, is belangrijk om omwonenden een goed beeld te geven van de mate van overlast die Schiphol zou geven bij verdere groei.

Beeld: office