Hoe de hackersbeweging in Nederland uiteindelijk een van de eerste internetproviders opzette, beschrijft Maarten Reijnders in een kostelijk boek.

 

De allerjongste lezers kunnen het zich misschien niet voorstellen, maar ooit was er geen internet. Destijds draaide de wereld ook gewoon door en bestonden er nog geen phishing, spam, internettrollen en ander vervelends dat dagelijks online te vinden is. Maar toen kwam het world wide web. Hoe het eraan toe ging in Nederland in de beginjaren van internet, beschrijft Maarten Reijnders heel aardig in zijn nieuwe boek De hackers die Nederland veranderden. De spannende geschiedenis van XS4ALL.

De merknaam in de boektitel verwijst naar de internetprovider die jaren terug al is ingelijfd door KPN. Criticasters zeggen dat sindsdien de service van XS4ALL achteruit is gehold. KPN zal blij zijn met een merknaam die staat voor onafhankelijkheid, privacy, burgerrechten en online veiligheid.
 

Hang naar anarchie

Waar dat eigen karakter van XS4ALL vandaan komt, laat Reijnders zien met zijn verhalen over de beginjaren van XS4ALL en de jaren daarvóór. Want de provider komt voort uit de hackersbeweging, een groepje mensen met een hang naar anarchie, maar ook met een vaak sterk ontwikkeld gevoel voor rechtvaardigheid.

De allereerste hackers in Nederland kraakten halverwege de jaren tachtig computersystemen van bedrijven. Niet om daar zelf wijzer van te worden, maar om te laten zien hoe slecht die waren beveiligd. ‘Hackers zijn gewoon verschrikkelijk nieuwsgierige jongens’, zegt een Duitse hacker in het boek. ‘Het is de kick om met je computer van zeshonderd gulden een computer van zeshonderd duizend gulden af te troeven.’
 

Vlotte babbelaars

Het is heerlijk om te lezen over de capriolen van deze hackers. Sommige van hen waren echte techneuten, die minstens net zo handig waren met computers en software dan de bouwers van de systemen die ze probeerden te kraken. Andere hackers waren vlotte babbelaars, die niet schroomden om de te kraken organisatie even te bellen met hondsbrutale vragen als ‘Hee, met mij. Zeg, wat was het wachtwoord ook alweer?’ Dat zou ze tegenwoordig niet meer lukken. Toegegeven, nu zijn er weer andere trucs waar we in tuinen.

Reijnders’ boek is op zijn best waar we lezen over de spannende avonturen van deze kleine kliek idealistische hackers, die ook internationaal de samenwerking zoeken. Ze gaan naar Duitsland en de Verenigde Staten, om daar met gelijkgestemde jongeren een heel weekend lang achter computers te zitten en hacktips uit te wisselen. Ook in Nederland wordt in 1993 een dergelijk hackersfestival gehouden, waarbij honderden jongeren hun computers meeslepen naar de Flevopolder bij Lelystad.
 

Modems

Omdat steeds meer Nederlanders het wereldwijde web op willen, besluit een club uit de hackerscene dan maar zelf die toegang te gaan aanbieden. Er worden modems gekocht en – het is nu haast niet meer voor te stellen – daarop konden de eerste abonnees dan een paar uur per maand inbellen. Al snel zat alle capaciteit weer vol en moesten er tientallen modems worden bijgekocht.

PTT’ers krabden zich eens op het hoofd – wat moeten die bewoners met zoveel telefoonlijnen naast elkaar? – maar legden ze toch maar aan. De rest is geschiedenis, zoals dat heet.
 

Opkomen voor rechten

XS4ALL was een van de eerste providers waarmee iedereen het internet op kon. De provider onderscheidde zich door op te komen voor de rechten van internetgebruikers en de onafhankelijkheid van de gebruiker centraal te stellen. Het was dan wel een internetprovider, maar die probeerde zijn klanten ook bewust te maken van de keerzijden van internet. Een kritische manier van denken, voortkomend uit de hackercultuur, waar we anno 2023 nog wel wat meer van kunnen gebruiken.
 

De hackers die Nederland veranderden. De spannende geschiedenis van XS4ALL 
Maarten Reijnders
352 Blz.
€ 21,99
e-boek € 11,99


Openingsfoto: Kantoor van XS4ALL in Amsterdam. Foto Pachango / CC BY-SA 4.0 DEED