Tegen de verwachtingen in is de wereldwijde CO2-uitstoot in 2019 afgevlakt, zo heeft het International Energy Agency (IEA) vandaag bekendgemaakt. Dat komt door de groei van duurzame energie, door een mildere winter in verschillende landen en door het overstappen van steenkool op gas voor de opwekking van elektriciteit.

Ook het feit dat de economie in veel landen minder snel groeide in 2019, draagt bij aan de afvlakking van de CO2-uitstoot. De hoeveelheid energie die een land gebruikt, hangt namelijk sterk samen met de economische activiteit in dat land.

 

Cijfers

Nu in cijfers: de wereldwijde CO2-uitstoot nam in 2019 af met 200 miljoen ton ten opzichte van 2018, oftewel 1,3 procent, meldt het International Energy Agency (IEA).

In zijn rapport maakt het IEA onderscheid tussen ontwikkelde economieën en ‘de rest van de wereld’, landen in ontwikkeling dus. De ontwikkelde economieën kenden afgelopen jaar een gemiddelde economische groei van 1,7 procent . Maar die groei ging gepaard met een afname van CO2-uitstoot. Dat is goed nieuws, want lange tijd zorgde economische groei altijd ook voor een toename van het schadelijke broeikasgas CO2.

Dat hadden deze landen voor een flink deel te danken aan de elektriciteitssector: die stapte deels over van steenkool naar aardgas voor het opwekken van elektriciteit (dat levert minder CO2-uitstoot op). Tegelijk groeide de hoeveelheid stroom die op duurzame wijze werd opgewekt, door zonnepanelen en windparken. Ook werden er (weer) kerncentrales, die ook geen CO2 uitstoten, in gebruik genomen in landen als Japan en Zuid-Korea.

 

Maken van stroom milieuvriendelijker

Deze trends komen tot uitdrukking in de CO2-uitstoot die wordt veroorzaakt door de elektriciteitsproductie. In de ontwikkelde landen ging het opwekken van 1 kilowattuur elektriciteit in 2019 gepaard met 340 gram CO2-uitstoot, een afname met 6,5 procent van het jaar ervoor. Het maken van stroom wordt dus milieuvriendelijker, zou je kunnen zeggen.

Het IEA-rapport noemt ook wat opvallende punten in een aantal landen. Zo zorgde de Verenigde Staten voor de grootste afname van CO2-uitstoot van alle landen, waar het gaat over de elektriciteitssector, met een afname van 140 megaton (2,9 procent). Dat komt vooral door een afname bij de activiteit van de kolencentrales; wat door gasgestookte centrales werd overgenomen.
 

Proefveld met zonnepanelen bij het Karlsruher Institut für Technologie. Foto KIT.


Duitsland

Dezelfde ontwikkeling is te zien in de Europese Unie (ook Nederland wekt stroom steeds minder op uit kolen, en meer uit gas, aldus het CBS). Binnen de EU zijn in Duitsland de effecten te zien van de energietransitie, die daar relatief vroeg is ingezet (lees onze reportage uit 2015: ‘Duitsland walhalla voor energietransitie’). Bij onze oosterburen daalde de CO2-uitstoot in 2019 met 8 procent tot het niveau van de jaren vijftig van de vorige eeuw. ‘Toen de Duitse economie tien keer zo klein was’, merken de makers van het IEA-rapport fijntjes op.

Ook de kersverse EU-verlater Groot-Brittannië doet het op het gebied van duurzame energie prima. Het land wekt nog maar 2 procent van zijn stroom op met steenkool. Zo’n 40 procent komt van renewables, en een even groot deel van het verbranden van aardgas. Afgelopen jaar gingen nieuwe windturbines in de Noordzee in bedrijf.

 

Toename van steenkool

In landen die zich nog volop aan het ontwikkelen zijn, is vaak nog wel een toename te zien van het verbranden van steenkool. Zo is Azië nog voor de helft van zijn energievoorziening afhankelijk van steenkool, schrijft het IEA. In China nam de CO2-uitstoot toe, maar die groei werd wel afgeremd doordat de economie daar aan het afkoelen is. Ook bouwt China steeds meer duurzame energiebronnen (zon en wind). Ten slotte nam het land in 2019 het indrukwekkende aantal van zeven kerncentrales in gebruik.

Dat de wereldwijde uitstoot van CO2 afvlakt is goed nieuws, want kooldioxide is een broeikasgas, dat zorgt dat de aarde opwarmt. Maar er is veel meer nodig dan een stagnerende groei van CO2-uitstoot; het vrijkomen van dit gas moet in de komende decennia helemaal omlaag.

Daarnaast pleiten sommige wetenschappers voor het vastleggen van CO2 die al in de atmosfeer zit in de grond, carbon capture and storage (CCS). Je kan koolstof uit de atmosfeer trouwens ook vastleggen in bomen (lees: 'Bosbouw zinvol bij klimaatopgave'), hoewel wetenschappers het niet eens zijn over de effectiviteit daarvan.

Meer details zijn te lezen in het nieuwsbericht ‘Global CO2emissions in 2019’ bij het IEA.

 

Openingsfoto: een elektriciteitscentrale op steenkool. Foto depositphots.com.