Welke rol krijgt elektrisch rijden?

Hoe schoon rijden stimuleren? Door de verplichting dat vanaf 2025 alle nieuwe personenwagens elektrisch zijn, of moeten we volstaan met scherpere normen over CO₂-uitstoot? Verslag van een debat vandaag in Utrecht.

De entourage was er naar, vanmiddag in de Houtzaagmolen De Ster in de Utrechtse wijk Lombok. Hier is het niet alleen voor het eerst gelukt om elektrische auto’s exclusief op te laden met stroom uit de zonnepanelen in de wijk, de autobatterij functioneert ook nog eens als opslag om de stroom die overdag de auto-accu in gaat, ’s avonds weer in het wijknetwerk te gebruiken. De auto-accu krijgt daarmee een rol bij het in balans houden van het elektriciteitsnet, Smart Charging (lees 'Elektrische auto slaat zonnestroom op')
 

Kies de Kamer
In de rubriek Kies de Kamer doen we verslag van bijeenkomsten en debatten voor de komende verkiezingen van de Tweede Kamer die gaan over onderwerpen waarin techniek een duidelijke rol speelt.

ElaadNL

Hoe kunnen we elektrisch rijden stimuleren, en welke rol kan de auto-accu spelen in een duurzaam energiesysteem? Dat waren de onderwerpen waarvoor de stichting ElaadNL Kamerleden had uitgenodigd om met elkaar in debat te gaan. ElaadNL is opgericht om de totstandkoming van een oplaadinfrastructuur voor elektrische auto’s te stimuleren.

Kun je bijvoorbeeld vastleggen dat alle nieuw verkochte personenauto’s in 2025 elektrisch moeten zijn? Eigenlijk ging die harde verplichting alle partijen te ver. Tegelijk tekende zich een duidelijk verschil in benadering af. Moet de politiek alleen een algemeen kader stellen, en laat de markt dan zijn werk maar doen, of moet de politiek juist wel kiezen voor elektrisch rijden en daarvoor een infrastructuur optuigen en alles wat er verder nodig is?

Zet de kaders, de markt doet de rest

De eerste benadering was te vinden bij VVD en CDA. ‘De Tweede Kamer maakt geen auto’s, het enige wat de politiek moet doen is scherpe normen stellen’, aldus VVD-kamerlid Barbara Visser, waarbij ze noemde een maximale uitstoot van 130 g CO₂/km in 2015, en dan naar 70 g in 2020 en 35 g in 2030. ‘De markt maakt dan wel uit wat het wordt: groen gas, elektrisch, met waterstof, en wie weet wat voor techniek er nog komt.’ De verplichting dat de auto’s in 2025 elektrisch moeten zijn noemde ze niet realistisch, ‘en die zal personenwagen onbetaalbaar maken voor de smalle beurs.’ Visser verwoordde daarmee ook het standpunt van kandidaat Kamerlid Wytske de Pater van het CDA.

Kies wel voor elektrisch

De tweede benadering was te vinden bij D66, GroenLinks en de PvdA. Liesbeth van Tongeren van GroenLinks: ‘Maak nu een duidelijke keuze. De toekomst gaat hoe dan ook richting elektrisch, dus zet daar ook voor het personenvervoer op in. Net zoals we begin jaren zestig kozen voor het gebruik van aardgas en daarvoor binnen enkele jaren een complete infrastructuur wisten op te tuigen.’ Kandidaatkamerlid Matthijs Sienot van D66. ‘Maak een plan om e-rijden in 2025 in zicht te brengen, met een goede laadinfrastructuur, garantie op de accu, inzicht in de elektriciteitstarieven, jaag dat doel van 2025 na en doe alles om zo ver mogelijk te komen.’

Grondstoffen

‘Hebben we wel de grondstoffen om al die elektrische auto’s te produceren’, was een vraag uit de zaal. ‘Mei Li Vos van de PvdA reageerde: ‘Een terecht punt, maar laat je niet te veel door de praktische problemen van dit ogenblik afleiden. Elektrisch is op dit ogenblik de beste optie om schoon te rijden. Zet een ambitie neer, en je zult zien wat er allemaal wordt ontwikkeld om ook dat grondstoffenprobleem op te lossen.’
 

Belastingregels zitten in de weg

Als voorbereiding voor het debat had ElaadNL een onderzoek laten uitvoeren naar fiscale barrières voor de eerder genoemde Smart Charging. En die blijken er volop te zijn: het fiscale regime is nog helemaal gebaseerd op het tanken van fossiele brandstof aan de pomp en het leveren van stroom door grote energiecentrales. Het resultaat is bijvoorbeeld dat iemand die via het elektriciteitsnet zijn zonnestroom gebruikt om de auto op te laden daar energiebelasting voor moet betalen, en als diezelfde persoon vervolgens via het net die stroom uit zijn accu wil gebruiken, dan moet hij over diezelfde stroom een tweede keer belasting betalen (download het onderzoek Fiscale barrières voor Smart Charging)

Alle partijen noemden die dubbele belastingheffing ongewenst en willen dat die wordt opgeheven. Meer hoeft volgens Visser van de VVD niet. ‘We stimuleren elektrisch rijden al voldoende met de vrijstelling van de aanschafbelasting en de wegenbelasting.’ SP, GroenLinks en het CDA zagen wel wat in het aantrekkelijk maken van de aanschaf van een tweedehands elektrische auto. ‘Die verdwijnen nu vooral naar het buitenland’, aldus De Pater van het CDA.

Slim energiesysteem

Volgens Robin Berg, initiatiefnemer van het Utrechtse Smart Charging-project, gaat het bij die belasting om meer dan alleen het stimuleren van et elektrische rijden. ‘De ontwikkeling van zon- en windenergie gaat op dit ogenblik enorm snel, wereldwijd worden er nu in een jaar tijd een miljoen zonnepanelen geïnstalleerd. Overal waar dat gebeurt is de vraag: waar laten we de stroom als de zon goed schijnt?’ Het Smart Charging-project biedt een deel van de oplossing, er is vanuit het buitenland ook veel belangstelling voor. ‘Hier ligt voor Nederland een kans. Wij kunnen met het ontwikkelen van systemen om het elektriciteitsnet in balans te brengen met het wisselende aanbod van zon- en windstroom toonaangevend worden.’
 

Openingsfoto: een Renault Zoe aan de laadpaal in de wijk Lombok, zie ook de website van Lomboxnet.