Ruim honderd jaar kan de mensheid nu vliegen, maar onze vliegtuigen zijn veel minder efficiënt dan de vleugels van vogels. De VPRO-serie Grote Vragen wijdt een aflevering aan David Lentink, die aan Stanford University de subtiele werking van vogelvleugels bestudeert.

Lentink is zo’n ingenieur bij wie de ogen nog steeds glimmen als hij vertelt over zijn vakgebied. Als wetenschapper is hij nog steeds elke dag bezig met de vragen die sinds zijn kindertijd in zijn hoofd opkwamen.

Hoe kan het dat vogels zo stabiel en zuinig vliegen? Hoe kan een rosse grutto in één ruk van Alaska naar Nieuw-Zeeland vliegen (en heeft een verkeersvliegtuig daarvoor een volle tank kerosine nodig)? Hoe is het mogelijk dat de kolibrie stil kan hangen in de lucht en zijn kopje kan ronddraaien, en dit alles bij veertig vleugelslagen per seconde?
 

Kind

Het kind in Lentink komt helemaal weer boven als presentator Rob van Hattum met hem de modelbouwclub bezoekt waar de jonge David pakweg dertig jaar geleden al vliegtuigjes in elkaar lijmde. Bijzonder is dat daar nog steeds dezelfde begeleider zit, tachtig jaar oud nu. Hij herinnert zich dat de jonge David ver boven het gebruikelijke niveau van de knutselaartjes uitsteeg, met zijn eigenwijze ontwerpen die elke keer prima bleken te vliegen.
 

Balsahout

De kolibrie kan volledig stilhangen in de lucht, met
meer dan veertig vleugelslagen per seconde.
Foto Dan Pancamo / CC BY-SA 2.0

Prachtig is de scène waarin Lentink thuis een doos openmaakt met vliegtuigjes die hij maakte toen hij 18, 19 jaar oud was. Ze zijn gemaakt van flinterdun plasticfolie en balsahout en dat maakt ze vederlicht. ‘Wat je nu in je handen hebt, weegt nog geen twee gram.’ Even later zweeft het superstabiel en statig door de slaapkamer.

De documentaire gaat ook terug in de tijd, met een bezoek aan een bibliotheek in Turijn. Daar liggen de originele boeken van Leonardo da Vinci, waarin hij studie maakt van vliegen en de vleugels van vogels. ‘Zie je dit schetsje? Dat is eigenlijk precies zoals ik het ook nog doe’, roept Lentink uit.
 

Lichtere materialen

Over vijftig jaar zien vliegtuigen er heel anders uit, denkt Lentink. We gebruiken lichtere materialen en constructies om ze te bouwen, en ook vliegen we efficiënter, op schonere brandstoffen. De principes van hoe vogels vliegen zullen we dan voor een deel hebben overgenomen, daar is Lentink van overtuigd. ‘Zolang ze iets beter doen dan wij met de techniek kunnen, is het voor een techneut interessant om naar vogels te blijven kijken.’

Grote Vragen, aflevering 3: David Lentink - Hoe vliegt een vogel?
24 september | 22.15 uur | NPO 2
 

Lees hier het grote verhaal ‘De kolibrie laat zien hoe beperkt onze kennis is’ over David Lentink uit De Ingenieur van september 2017 (pdf-bestand).


Openingsfoto VPRO