Het nieuwe stationsgebouw voor Den Haag Centraal is bijna af. Maandag 1 februari is de officiële opening van het treinstation, dat jarenlang in verbouwing was. Een terugblik op de verbouwing.

Den Haag Centraal moest op de schop omdat het hoofdstation van de Hofstad niet langer voldeed aan de eisen van een functioneel knooppunt van openbaar vervoer anno 2016. In het kader van de zogeheten Nieuwe Sleutelprojecten (NSP), een programma vanuit het Ministerie van Infrastructuur en Milieu, werd het station daarom ingrijpend vernieuwd, net als de stations van Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Breda en Arnhem. Het Rijk ondersteunt deze projecten vanwege hun positieve economische en sociale impact voor heel Nederland.

Knooppunt

‘Je moet eigenlijk beginnen met de constatering dat de benaming “station” niet correct is. Natuurlijk heet het in de volksmond station, maar Den Haag Centraal is een schoolvoorbeeld van een OV-terminal, een knooppunt’, zegt Richard Folkers, namens ProRail de projectmanager en eindverantwoordelijk voor de bouw van Den Haag Centraal. ‘Op Den Haag Centraal eindigen niet alleen verschillende treinlijnen van de NS, ook kunnen reizigers er op de Randstadrail stappen, de bus nemen en gebruik maken van de trams van de HTM.’

Op dit moment maken dagelijks gemiddeld 190.000 reizigers gebruik van het stationsgebouw — een ongelooflijk aantal als je er even over nadenkt. Het nieuwe Den Haag Centraal is ontworpen om 360.000 reizigers per dag aan te kunnen. Folkers: ‘Dat zie je ook nu het bijna af is: het voelt nooit echt druk. Hooguit even op het hoogtepunt van de spits, maar er zit nog veel rek in.’

Puzzel

Het project loopt al een tijdje. In 2003 werd de eerste grote stap gezet met het opstellen van het programma van eisen. Dat is vervolgens uitgewerkt op technische en financiële haalbaarheid. ‘Dat was al een puzzel op zich, want er zijn verschillende vervoersbedrijven bij betrokken die allemaal moesten meebetalen aan de bouw’, zegt Folkers. In 2011 begonnen daadwerkelijk de bouwwerkzaamheden.

Hal in gebruik tijdens bouw

Binnen het enorme project was het bouwproces een van de hoogtepunten, vindt Folkers. ‘We hebben Den Haag Centraal gedurende de bouw van de hal volledig in gebruik gehouden voor de reizigers. Dat was een kunststukje. We hebben de optie om het station drie maanden te sluiten serieus onderzocht, maar dat had de stad lamgelegd. Toen moesten we wel verder met een plan om te gaan bouwen terwijl de treinen, bussen en trams bleven rijden.’

Oogverblindend dak

Veruit de grootste klus was het bouwen van het oogverblindende dak van 100 bij 120 m, een ontwerp van Benthem Crouwel Architekten. Dat bestaat uit honderden ‘wybertjes’, ruitvormige glazen platen, die in een frame passen. Het geheel rust op slechts acht dikke stalen kolommen, die elk weer ontspruiten in vier dragende balken. Of misschien kun je beter zeggen ‘buizen’, want daarin is ook heel vernuftig de waterafvoer weggewerkt.

Voor het assembleren van de acht dragende kolommen werd een team van lasspecialisten ingevlogen. ‘Die lassen de buizen van 6 cm dik staal steeds met tien tot twaalf lassen aan elkaar. Elke las wordt met röntgenstraling meteen gecheckt op insluitingen. De lassers zien het als een uitdaging om elke las in één keer perfect te hebben’, vertelt Folkers.

24 Uur per dag werken

Het assembleren moest gebeuren boven een tijdelijk dak en met behoud van veiligheid voor de duizenden mensen die er onderdoor liepen. Dat betekende dat de laswerkzaamheden zeker niet konden plaatsvinden wanneer er reizigers onder het tijdelijke dak doorliepen. Folkers: ‘Dus kon het lassen maar op één moment gebeuren en dat was ’s nachts. De enkele nachttrein die dan nog binnenliep, deed dat op een verkort perron dat buiten de stationshal ophield.’ Hetzelfde gold voor het inhijsen van de 296 glazen dakplaten. ‘Die wegen 6 ton per stuk en dat kun je dus ook niet overdag doen. Eigenlijk hebben we 2 jaar lang 24 uur per dag gewerkt.’

Infobalies en koffiecorners

Het afgelopen jaar hebben werklui de laatste hand gelegd aan de stationshal. ProRail heeft de vloer aangelegd en de toegangspoortjes die daar onderdeel van uitmaken. ‘De afgelopen tijd heeft de NS de hal verder aangekleed met infobalies en koffiecorners’, vertelt Folkers. Daarmee vinden de NS en ProRail de tijd rijp voor een officiële opening.

Maar zoals dat vaker gaat, lopen de werkzaamheden nog een tijdje door. Het stationsgebied is nog niet helemaal klaar, in de omgeving van het station wordt verder gebouwd aan het Haags Startstation Erasmuslijn (HSE), wordt het busplatform vernieuwd, krijgen de tramhaltes in de Rijnstraat een upgrade en wordt er onder het Koningin Julianaplein een grote fietsenstalling gebouwd.

Aanstaande maandag, 1 februari, opent het station officieel voor het publiek. Daarbij zijn er verschillende festiviteiten in en rond de stationshal.

Foto's: Stefan Verkerk.