Een nieuwe test met een smartphone laat binnen een half uur zien of iemand een urineweginfectie heeft. Het stellen van die diagnose kost nu nog een paar dagen. Dankzij een sneller resultaat kan de arts eerder beginnen met behandelen van de infectie.

Pijn hebben bij het plassen, steeds aandrang hebben en maar kleine beetjes plassen; het zijn allemaal aanwijzingen dat iemand vermoedelijk een urineweginfectie heeft. De bekendste variant is de blaasontsteking, maar de infectie kan ook zitten in de urinebuis of in een nier.

Als bacteriën de ontsteking veroorzaken dan is de urineweginfectie te behandelen met antibiotica. Maar dan moet wel eerst duidelijk zijn dat het gaat om een urineweginfectie.
 

Zwangerschapstest

Voor het vaststellen van deze diagnose hebben onderzoekers van de University of Bath, in Engeland, nu een snelle test ontwikkeld. Die werkt voor de gebruiker net zo als een zwangerschapstest. Er moet wat urine op een plastic strip worden gedeponeerd en na een tijdje treedt daarin een kleurverandering op, die de camera van een smartphone detecteert.

Hoe werkt het precies? Het stripje is gemaakt van onbuigzaam plastic en bevat een aantal capillairen, zeer nauwe buisjes waar vloeistof als vanzelf intrekt. Binnenin de buisjes zitten antilichamen die E. coli-bacteriën herkennen en aan zich binden. Is dat eenmaal gebeurd, dan kan een enzym worden toegevoegd dat een duidelijke kleurverandering veroorzaakt. Een gewone smartphone kan die kleurverandering herkennen (zie foto bovenaan).
 

25 minuten

De procedure is eenvoudig en kan handmatig worden uitgevoerd of zelfs worden geautomatiseerd. Het hele proces duurt maar 25 minuten, wat veel sneller is dan hoe nu nog de diagnose van een urineweginfectie gaat. Daarvoor moet de patiënt bij de huisarts een flesje urine inleveren, dat vervolgens naar een laboratorium gaat waar de urine op kweek wordt gezet. De uitslag hiervan is op zijn vroegst na 48 uur bekend.

Het voordeel van een snellere diagnose is dat een arts dan ook sneller kan beginnen met het behandelen van de infectie. Daardoor kan een patiënt er sneller vanaf zijn. Bijkomend voordeel van de draagbare en eenvoudige test is dat hij op termijn gemakkelijker beschikbaar zou kunnen komen voor armere landen, of gebieden met zeer beperkte zorg.
 

Huisarts

In westerse landen zou de nieuwe test, als hij eenmaal is goedgekeurd, de werkdruk in medische laboratoria kunnen verminderen. Doordat de test zo eenvoudig is, kan hij ook door de huisarts, of zelfs door de assistente worden uitgevoerd. ‘Onze test geeft medische professionals sneller uitsluitsel en we hopen dat dit bijdraagt aan het sneller behandelen van patiënten en het maken van betere keuzes over het voorschrijven van antibiotica’, zegt onderzoeker Nuno Reis, die de ontwikkeling van de test leidde, in het persbericht van de University of Bath.

Dat laatste is niet onbelangrijk, want het ontbreken van een snelle diagnose leidt er soms toe dat artsen ‘op goed geluk’ maar verschillende antibiotica tegelijk voorschrijven. De hoop is dat het juiste middel er dan wel bij zal zitten. Deze aanpak heeft echter ook een groot nadeel: door te veel antibiotica voor te schrijven, bestaat het risico dat bacteriën resistent worden tegen bepaalde micro-organismen.
 

Kosten verlagen

De nieuwe test moet niet alleen het stellen van de diagnose versnellen, maar ook de kosten voor zorgverleners verlagen, doordat minder beslag wordt gelegd op dure labfaciliteiten. Reis: ‘Daarbij is het niet ons doel om de gecentraliseerde diagnostiek van labs te vervangen, maar om de huisarts betaalbare en snelle hulpmiddelen te geven die helpen bij het voorschrijven van antibiotica en het voorkomen van overmatig gebruik ervan.’

Nu bewezen is dat de snelle test op urineweginfecties werkt, breekt een volgende fase aan: die van klinische tests (op aanzienlijke groepen patiënten dus). Tegelijk gaat het onderzoeksteam ook werken aan uitbreiding van de test voor andere soorten bacteriën. ‘De smartphone lost een van de grootste problemen van de decentralisatie van de diagnostiek op, omdat de mogelijkheden van het apparaatje in de juiste omstandigheden zeer geavanceerd zijn. Een mobiele telefoon biedt dezelfde functionaliteit als geavanceerde scanners die tot nu toe alleen in laboratoria beschikbaar waren’, besluit Reis.


Openingsfoto Nuno Reis van de University of Bath in Groot-Brittannië heeft een test ontwikkeld voor de bacterie E. coli in urine met behulp van een smartphone.