Vanaf vandaag kunnen automobilisten die een telefoon vasthouden worden vastgelegd door een slim camerasysteem. Dat fotografeert alle passerende auto’s van bovenaf en herkent een mobiele telefoon in de handen van de bestuurder.

Doordat de camera ook het kenteken vastlegt, kan het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) automatisch een bekeuring versturen naar de eigenaar van de auto.

Het Openbaar Ministerie (OM) heeft twee camera’s aangeschaft van het Australische bedrijf One Task. In Australië zelf hebben autoriteiten al meerdere systemen van dat bedrijf in gebruik genomen. Volgens het OM is Nederland het eerste land in Europa dat de camera's gaat gebruiken.
 

Op schoot

Het idee is dat de camera bovenop een viaduct staat, en onder een hoek de onderlangs passerende auto’s fotografeert. De hoek is zodanig dat het gezicht van de bestuurder niet in beeld komt, maar wel een eventuele telefoon (of tablet) die hij of zij gebruikt. Hierdoor komt ook de telefoon die op schoot ligt, en die een passerende agent niet altijd kan zien, in beeld.
 

Telefoons herkennen

Van elke auto maakt de camera een digitale foto, die wordt geanalyseerd door speciale op machine learning gebaseerde software. Dat systeem is getraind op het herkennen van mobiele telefoons die in de hand worden gehouden; het herkent de juiste grootte, kleur en vormen van veel voorkomende telefoons.

‘De camera kan zelfs de logo’s van telefoonbouwers herkennen, zoals Apple en Samsung’, zegt persvoorlichter Marloes van Kessel van het Openbaar Ministerie (OM). ‘Dat is weliswaar niet mogelijk als iemand een hoesje om zijn telefoon heeft, maar ook de uitsparing voor de camera wordt herkend.’
 

Bekeuring

Foto’s van keurige bestuurders zonder telefoon in de hand worden direct gewist. De hits gaan naar het CJIB, waar een medewerker deze foto’s nogmaals beoordeelt. Wanneer die bevestigt dat het inderdaad gaat om een telefoon in de hand, dan krijgt de eigenaar van de auto een bekeuring van 240 euro in de bus. ‘Dat proces zal straks precies hetzelfde werken als bij een snelheidsovertreding’, zegt Van Kessel. Ook hier kan de bestuurder de foto opvragen en in beroep gaan.
 

Slimme camera

Het bijzondere van een systeem met machine learning is dat de slimme camera steeds beter zal worden in zijn taak. ‘Als die medewerker bij het CJIB een foto ziet waarop de camera het mis heeft – en dus dacht een telefoon te zien, maar wat niet blijkt te kloppen – dan zal hij dat terugkoppelen naar de camera. Die leert daar dan van.’
 

Voorbeeld van een foto door het slimme camerasysteem. Foto Openbaar Ministerie


Twee systemen

Het OM heeft vooralsnog twee camerasystemen aangeschaft (persbericht); het eerste werkt op een accu die een uur of zeven meegaat, het andere werkt met een aggregaat, waardoor deze camera twee weken lang op een plek kan blijven staan. ‘Het meest mobiele systeem staat vandaag in Zeist, maar kan morgen weer op een andere plek staan. We willen heel Nederland ermee bedienen, zodat mensen zich wel twee keer bedenken voordat ze een telefoon oppakken in de auto. Het is echt heel gevaarlijk’, aldus Van Kessel.
 

Vierhonderd

Het OM heeft de beide camerasystemen de afgelopen tijd getest. Daarbij werd ook duidelijk hoe vaak mensen de wet overtreden. Op één testdag legden de twee camera’s samen zo’n vierhonderd overtredingen vast. Omdat het om een test ging, gaan deze mensen nog vrijuit, maar het geeft de ernst van de situatie aan. Overigens zouden vierhonderd bekeuringen de staat 96.000 euro opleveren.
 

Touringcars

Behalve met de nieuwe camera’s blijven politieagenten ook gewoon bestuurders bekeuren die ze betrappen op een telefoon in de hand. Ook rijden er af en toe touringcars rond met agenten erin die in auto’s gluren. Als de twee nieuwe camera’s goed bevallen, is het OM van plan om er meer aan te schaffen. Van Kessel: ‘Het gaat hier om afschrikking. Mensen moeten zich realiseren dat ze op elk moment gesnapt kunnen worden. Dus laat die telefoon lekker in het handschoenenkastje.’


Openingsfoto De camera’s die handhaven op handheld telefoongebruik achter het stuur tijdens de testperiode. Foto’s Openbaar Ministerie