Slim stroomnet, gebruiken maar
Het slimme elektriciteitsnet is praktisch toepasbaar, zo blijkt uit de proeftuinen waarvan De Ingenieur in het julinummer een inventarisatie publiceert. Je zonnestroom optimaal gebruiken, de accu van de elektrische auto gebruiken als buffer, het kan allemaal.
Enige tientallen proeftuinen zijn er in Nederland die allemaal als kenmerk hebben dat ze de traditionele verhoudingen in het stroomnet op zijn kop zetten.
Nu is de elektriciteitsgebruiker iemand die maandelijks zijn energierekening betaalt en naar believen een stekker in het stopcontact steekt.
De nieuwe gebruiker wil inzicht in hoeveel welk apparaat gebruikt, zodat hij bewust zijn energieconsumptie omlaag kan schroeven. Die heeft op zijn dak zonnepanelen en wil de opbrengst daarvan optimaal benutten. Die laadt zijn elektrische auto overdag bij zijn kantoor, om een deel ervan ’s avonds weer te gebruiken. En die heeft een warmtepomp die automatisch aanslaat wanneer het elektriciteitsaanbod het grootst is. Oftewel: we gaan van de passieve consument naar de actieve prosument. Mijn energiemoment is het nieuwe adagium. De prenten van Marcel Groenen onder dit artikel tonen wat we op een zonnige dag aan het doen zijn.
Voor die nieuwe gebruiker zijn alle technische ingrediënten beschikbaar, zo blijkt uit de proeftuinen. Ze liggen nu alleen nog in afzonderlijke brokstukken bij de verschillende experimenten, waar op zijn best een kleine tweehonderd mensen aan mee hebben gedaan.
Grootschalige toepassing van dit slimme net vereist nog het nodige:
+ hoe meer mensen gebruik maken van zonnepanelen, warmtepompen en beschikken over een elektrische auto, hoe groter de druk om het net te hervormen. Met de de huidige aantallen heeft het elektriciteitsnet, dat een zekere overcapaciteit heeft, geen enkel probleem. Maar het kan hard gaan. Bijvoorbeeld wanneer de renovatie tot nul-op-de-meterwoning goed van de grond komt, want daarin spelen zonnepaneel en warmtepomp een voorname rol.
+ de bestaande marktordening moet veranderen. Voor het gebruik van het netwerk bestaat een uniform tarief, er is nu geen enkele beloning voor elektriciteitsgebruikers die hun vraag aanpassen aan het aanbod of die hun zonne-energie in een accu opslaan. De beloning is er nu alleen voor de grootverbruikers. Hetzelfde geldt voor de elektriciteitstarieven, waarvoor nu hooguit een dag-nachttarief geldt. Op dagen als vandaag, wanneer de zon volop schijnt en de zonnepanelen goed produceren, hoort de elektriciteit veel goedkoper te zijn dan op sombere, windstille momenten.
+ de energiebedrijven en netwerkbeheerders moeten loskomen van het uniforme aanbod. Niet alle consumenten willen hetzelfde. De een wil gemak, de ander zo goedkoop mogelijk, de volgende vooral duurzaam of zo zuinig mogelijk. Het ontbreekt op dit ogenblik aan gemakkelijk te gebruiken diensten en producten die daarop inspelen.
Om te zorgen dat de verandering doorzet zijn nieuwe proeftuinen nodig: toegespitst op deze kwesties, en dan grootschalig, denk aan tienduizend deelnemers. De overheid moet zorgen dat die grootschalige proeftuinen een vrijwaring krijgen om ook met de regelgeving en prijsafspraken te experimenteren. De keus is: we bereiden ons goed voor op de verandering die hoe dan ook gaat komen, of we laten ons verrassen wanneer het zo ver is.(Lead image Eric Verdult)
