Dat computers tegenwoordig heel aardige teksten kunnen schrijven laat het bedrijf OpenAI zien met ChatGPT. De software, ruim een maand geleden gelanceerd, is gebaseerd op kunstmatige intelligentie (AI) en schrijft artikelen, blogposts, verhalen en zelfs stukken computercode. Zeven vragen aan experts over ChatGPT.

 

Sinds OpenAI eind november de software ChatGPT lanceerde, ging het op sociale media en in kranten los. Informatici, journalisten en andere in technologie geïnteresseerden sloegen aan het experimenteren met de software. Columnisten onderzochten of ze hun column door de computer konden laten schrijven en op Twitter circuleerden al de meest inspirerende en grappige voorbeelden van door de computer gegenereerde teksten (evenals prikkelende toekomstvoorspellingen van experts over het gebruik van deze software).

 

Wat is ChatGPT precies?

Voor wie het heeft gemist: ChatGPT staat voor chat generative pre-trained transformer. Het is eenvoudige en toegankelijke software waarmee een menselijk aandoend chatgesprek is te voeren. Ook kan de chatbot uit de voeten met zorgvuldig geformuleerde vragen als ‘Schrijf een gedicht in de stijl van Shakespeare over kernfusie’. Wie een vraag intypt en op enter drukt, ziet binnen een paar seconden het resultaat verschijnen op het scherm: een vlot leesbaar en nagenoeg foutloos stuk tekst.

 

Hoe werkt ChatGPT?

ChatGPT is een AI-gereedschap dat is getraind met een enorme dataset, namelijk een aanzienlijk deel van de webpagina’s van het internet. Daaruit is een gigantisch taalmodel samengesteld dat, zodra iemand het programma een vraag stelt, in zijn geheugen graaft en de woorden achter elkaar zet die met de grootst mogelijke waarschijnlijkheid het antwoord geven op die vraag.

Met echt taalgevoel heeft dit niets te maken, benadrukt computational linguist Tejaswini Deoskar van de Universiteit Utrecht. ‘Kinderen leren de regels van een taal in een paar jaar. Dat doen ze met veel minder data-input, dus veel efficiënter dan de software het doet. Het lijkt me duidelijk dat deze enorme taalmodellen nog iets missen. Ik denk dat in de toekomst de makers van dit soort enorme taalmodellen zich zullen laten inspireren door de menselijke manier van een taal leren.’

 

ChatGPT geeft heldere antwoorden op zo'n beetje alle vragen die te bedenken zijn. Of die antwoorden altijd helemaal kloppen, is maar de vraag. Foto Shutterstock

 

Wat betekent de lancering van ChatGPT?

De introductie van ChatGPT bij het brede publiek zal zeker grote gevolgen hebben, denkt Deoskar. ‘Vanuit de wetenschap zagen we dit al wel een tijdje aankomen, maar dat nu iedereen er mee aan de slag kan, is wel een big deal.’

De toepassingen van de software lijken eindeloos. Iedereen die met teksten werkt, kan ervan profiteren. ChatGPT levert in een handomdraai een eerste opzet voor een verhaal of maakt een reclametekst voor een advertentie. In de toekomst valt ChatGPT ook te gebruiken als verbeterde zoekmachine, die in nette volzinnen antwoordt. Op dit moment is de software, in tegenstelling tot Google, niet live met internet verbonden. ChatGPT is getraind met informatiebronnen tot en met 2021. Tot de nieuwste informatie heeft het model nog geen toegang.

 

Zijn er ook nadelen aan het gebruik van ChatGPT?

Behalve alle halleluja’s zijn er ook kritische kanttekeningen te plaatsen bij ChatGPT. Zo creëert de software zelf geen nieuwe inzichten, maar brouwt hij teksten van bestaande informatie. Of die bronnen allemaal even betrouwbaar zijn, daar heeft de software geen enkel idee van. ‘Als ik informatie bij elkaar zoek, beslis ik zelf wat wel of niet te vertrouwen is. Die rol wil ik niet graag opgeven’, zegt Deoskar. ‘Het probleem is ook dat ChatGPT teksten heel stellig formuleert. Maar die suggestie klopt niet. En af en toe lijkt de software te hallucineren.’ Dan komt er onzin uit.

Het gebruik van krachtige software gebaseerd op een gigantisch taalmodel komt ook met een prijs: het forse energieverbruik van de servers waarop het draait. CEO Sam Altman van OpenAI gaf op Twitter toe dat elk antwoord van ChatGPT gemiddeld een paar cent aan stroom kost. ‘Uiteindelijk zal het bedrijf geld moeten gaan verdienen vanwege de torenhoge kosten van de computerberekeningen.’ En dat niet alleen, het trainen van een groot taalmodel kost ook veel energie. Deoskar verwijst naar onderzoek dat laat zien dat het trainen van een fors GPT-3 taalmodel met miljarden parameters evenveel CO2-uitstoot veroorzaakt als een retourvlucht van San Francisco naar New York.

 

Moeten mensen die schrijven voor hun beroep al vrezen voor hun baan?

Het is een bezwaar dat bij kunstmatige intelligentie altijd wordt aangevoerd: dat computers het werk van mensen gaan afpakken. Wordt de soep met ChatGPT zo heet gegeten? Dat valt mee, denken experts. Voorlopig kan ChatGPT in veel beroepen een nuttig gereedschap zijn. Voor journalisten (‘Zoek achtergrondinformatie op over …’), voor advocaten (‘Doorzoek alle rechterlijke uitspraken over …’) en zelfs voor computerprogrammeurs. Die zijn een flink deel van hun tijd bezig met bedenken hoe ze ook alweer in een bepaalde programmeertaal een functie formuleren. Daarbij kan een softwaretool helpen. De programmeur hoeft dan alleen aan ChatGPT een opdracht te geven als ‘schrijf een functie die deze taken uitvoert’. Dit levert nu al uren tijdwinst op, vertelden programmeurs op Twitter.

Maar op de wat langere termijn kan software gebaseerd op AI wel degelijk invloed hebben op de banen van mensen. Waarom is er straks nog een bemenste afdeling klantenservice nodig als software alle informatie gericht kan doorzoeken en ook met de meest uiteenlopende menselijke vragen en problemen uit de voeten kan?

Een ander risico van de doorbraak van software met een uitmuntende taalbeheersing is dat ook criminelen er wel raad mee weten. Voor het schrijven van phishing-e-mails zijn dan geen mensen meer nodig, net als voor het opstellen van appjes die proberen iemand geld over te laten maken of op een linkje te laten klikken. Deze computer-gegenereerde teksten zijn al snel niet meer van echt te onderscheiden.
 

Je kan ChatGPT alles vragen.

 

Wat gaat OpenAI doen met ChatGPT?

Momenteel is ChatGPT nog gratis te gebruiken – als de website tenminste niet overbelast is, wat vaak voorkomt – omdat de ontwikkelaars feedback willen hebben van de eerste gebruikers. Op termijn ligt het voor de hand dat OpenAI geld voor de dienst gaat vragen. Zoals eerder gemeld kost het runnen van het taalmodel veel elektriciteit en dus bakken met geld.

In de tussentijd wordt het model steeds verder getraind door professionele AI-trainers die in bepaalde onderwerpen zijn gespecialiseerd. Deze menselijke AI-trainers voeren gesprekken waarin zij beide kanten spelen – de gebruiker en de AI-assistent. Zo wordt ChatGPT steeds beter in het voeren van menselijk aandoende gesprekken.

 

Wat staat er in 2023 te gebeuren?

OpenAI is al druk bezig met de opvolger van GPT-3, het taalmodel waar ChatGPT op draait. In de podcast Hard Fork van The New York Times meldden de techjournalisten Kevin Roose en Casey Newton dat GPT-4 ergens in 2023 moet uitkomen. ‘Mensen in Silicon Valley die in AI-onderzoek zitten, praten daarover alsof het magie is. Volgens de geruchten zou GPT-4 getraind zijn op vijfhonderd keer zoveel data als GPT-3. Daardoor zal het veel, veel geavanceerder zijn, in termen van hoeveel verschillende dingen het kan doen’, zegt Roose. ‘Dus ik denk dat we nu een moment hebben van maatschappijbrede verbazing over ChatGPT, en ook verwarring, angst en opwinding. Maar in sommige opzichten is het al een paar jaar achterhaald.’

 

Zelf aan de slag
Wie zelf aan het experimenteren wil gaan met ChatGPT, kan zich aanmelden op chat.openai.com.

 

Openingsfoto: Shutterstock