Op het Over Het IJ Festival in Amsterdam gaat donderdag het stuk Reverse Engineering in première. De makers omschrijven het als meeslepend bordspeltheater over de manier waarop we met ons afval omgaan.

De hedendaagse samenleving produceert een ongelooflijke hoeveelheid afval. Hoe we daarmee omgaan, zegt veel over de staat van onze beschaving. Gooien we het weg of kiezen we voor recyclen? Verwerken we het afval zelf of sturen we het naar een ontwikkelingsland om er maar vanaf te zijn? Dergelijke vragen staan centraal in Reverse Engineering, vanaf morgen te zien op de Amsterdamse NDSM-werf. 


Oude elektronica

'We willen het publiek laten nadenken over recycling en circulariteit', zegt regisseur Abhishek Thapar, de bedenker van het stuk. Thapar deed vijf jaar lang onderzoek in New Delhi en andere steden in India, waar hij de restanten zag van het elektronisch afval uit de Europese Unie en de Verenigde Staten. 

'Talloze mensen daar verdienen wat geld door die oude elektronica uit elkaar te halen en er grondstoffen uit te winnen', zegt Thapar. 'Zij bekijken wat kan worden hergebruikt en wat niet. Aan het goud, het koper en de kunststoffen uit die apparatuur valt nog wat te verdienen.'

Maar die mensen doen dat werk onder erbarmelijke omstandigheden. Ze gaan veelal onbeschermd in de weer met gevaarlijke apparatuur en giftige stoffen, wat ook weer slecht is voor hun leefomgeving. 
 


Kolonisten

Thapar sprak in New Delhi veel met de afvalverzamelaars, maar ook met beleidsmakers en vertegenwoordigers van ngo's. Het duurde even voor hij inzag hoe hij zijn verhaal kon vertalen in een voorstelling. 'De manier waarop het Westen zijn afval in Azië dumpt, doet me denken aan oude, koloniale tijden. Daarom heb ik een variant ontwikkeld op het bordspel Kolonisten van Catan.'

Dat spel draait het om het verzamelen van grondstoffen: hout, wol, graan, leem en erts. In de variant van Thapar zijn die verruild voor de recyclebare restanten uit elektronisch afval. 'Het is bordspeltheater geworden waarbij het publiek meespeelt.'

Dat het bordspel zelf inmiddels al een paar jaar enkel Catan heet, wat de negatieve koloniale connotaties zou moeten afschudden, maakt op Thapar weinig indruk. 'Het zinspeelt nog altijd op koloniale nostalgie.'

Donderdagavond om 21.00 uur is de première. Daarna is de voorstelling nog tot 14 juli te zien op het Over het IJ Festival in Amsterdam. 

Foto's: Over het IJ Festival