Rekentool voorspelt wateroverlast rond het huis

Wat kun je op en rond je huis doen om zo slim mogelijk om te gaan met regenwater? Stowa en stichting Rioned presenteren de nieuwe software PerceelTool, waarmee is te berekenen wat de effecten zijn van verschillende maatregelen voor het afvoeren van regenwater.

Door het opwarmende klimaat krijgen we vaker te maken met hevige hoosbuien. Er komt dan in korte tijd veel regen naar beneden. Als de bodem al dit water niet kan opnemen, kan dat problemen opleveren voor huiseigenaren. Met een beetje pech blijft er zoveel water in de tuin staan, dat het naar binnen stroomt.

Gelukkig bestaan er allerlei maatregelen om de kans op overstroming zo klein mogelijk te maken. Je tuin niet alleen betegelen, maar ook planten plaatsen is een goed idee. Maar ook het plaatsen van een regenton, een ondergrondse waterberging of een groenblauw dak (een begroeid dak met extra waterbergingscapaciteit) zijn beschikbare opties. Wat de juiste aanpak is, is voor elke situatie (woning, tuin, bestrating, etc.) anders.

Daarom presenteren de organisaties Stowa en Rioned nu PerceelTool, software om te berekenen wat in een bepaalde situatie de beste maatregelen zijn. De tool is bedoeld voor particulieren, hoveniers en installateurs. Zij kunnen hem downloaden en gratis gebruiken.

Volledig betegeld

Wat valt er zoal te leren van de tool? Is die tuin volledig betegeld, dan kun je op je klompen aanvoelen dat het water stijgt tot boven de drempel. Maar wat heeft het voor effect als deze huiseigenaar de tegels in een deel van de tuin weghaalt en vervangt door gras of planten? Heeft het zin om een infiltratievoorziening aan te leggen onder de grond?

Het nieuwe van de tool is dat hij inzichtelijk maakt wat de effecten zijn van de maatregelen die iemand treft, en ook hoe verschillende maatregelen op elkaar inwerken. Om te beginnen voert de gebruiker in PerceelTool in hoe diens huis en tuin eruitzien; om preciezer te zijn, hoe groot de verschillende oppervlakken zijn en van welk materiaal ze gemaakt zijn.

Uitleg over PerceelTool aan de hand van de animatie die in beeld komt. Klik op de figuur voor een vergroting.

Vervolgens worden er naar wens allerlei extra zaken aangebracht, zoals een regenpijp die water afvoert van het dak naar de tuin, of andere afvoerbuizen die lopen tussen gedeelten van het perceel.

Nu wordt het spannend, want de software kan nu regenbuien van verschillende intensiteit loslaten op het huis en de tuin. In beeld verschijnt nu een simulatie die laat zien wat er gebeurt met het neervallende hemelwater. Waar loopt het netjes weg en waar stijgt het schrikbarend snel?

Hoosbui

Kan de tuin bij een hoosbui de hoeveelheid water wel afvoeren? En als dat goed gaat bij 20 millimeter per uur (de hoeveelheid neerslag), hoe houdt die tuin zich dan bij 40, 60, 90, 120 en 150 millimeter in een uur? Dit zijn nogal heftige buien, ‘maar we hebben ze in het verleden in ons land al eens gezien’, zegt Harry van Luijtelaar, senior projectmanager bij stichting Rioned. Door klimaatverandering zullen extreme buien steeds vaker voorkomen in ons land.

Benadering van de werkelijkheid

PerceelTool werkt met simulaties. Dat wil zeggen dat de uitkomsten een benadering van de werkelijkheid zijn. Toch kunnen gebruikers er wel zinvolle informatie uithalen. ‘Het leidt soms echt tot nieuwe inzichten’, vertelt Van Luijtelaar ‘Daarom denk ik dat de PerceelTool ook geschikt is voor het onderwijs. Het zet aan tot nadenken.’

Zitkuil

En heeft Van Luijtelaar misschien nu al een gouden tip voor huiseigenaren, om hun perceel zo hoosbui-bestendig mogelijk te maken? ‘Ja, wat bijna altijd een goed idee is, is het aanleggen van een laagteberging in de tuin. Dat is een lager gedeelte – de ouderwetse zitkuil of een kuil onder een trampoline – waar het niet erg is als er tijdelijk een laag water blijft staan. Dat water heeft dan de tijd om rustig in de bodem te trekken.’