Er is iets misgegaan bij het ontwerp, de doorberekening en de bouw van het AFAS stadion. Dat is de verwoestende voorlopige conclusie van onderzoek dat RoyalHaskoningDHV in opdracht van AZ uitvoerde na de instorting van het dak. AZ heeft besloten het dak vrijwel volledig te slopen en een nieuwe overkapping te bouwen. 

'Bij het ontwerpen van de dakconstructie is geen rekening gehouden met neerwaartse windbelasting', zei Erik Middelkoop van RoyalHaskoningDHV. Op de dag dat het dak bezweek woei het sterk uit het zuidwesten. 'De wind kwam over de hoofdtribune, waardoor turbulentie ontstond.' Die zorgde op de Molenaartribune voor sterke neerwaartse windbelasting. Die veroorzaakte de instorting.


Constructie was al verzwakt

Er bestaan normen voor neerwaartse belasting. 'Maar die staan voor een kubusgebouw of een zadeldak, niet voor een specifiek stadion. Voor dit soort constructies had op een neerwaartse windbelasting moeten worden gerekend die groter is dan de neerwaartse sneeuwbelasting.' 

De constructie was door eerdere stormen al verzwakt, aldus de onderzoekers. Ook de lassen waren vermoedelijk te dun uitgevoerd, bleek uit het onderzoek. 'Om brosheid en bezwijken te voorkomen, horen lasverbindingen niet de zwakste schakel te zijn in een constructie', aldus Middelkoop. 'Bij de hier uitgevoerde staalconstructie waren de lassen wel de zwakste schakel.'


Zonnepanelen speelden geen grote rol

Maar onafhankelijk van de laskwaliteit was de verbinding van de spanten, zowel boven als onder, niet goed ontworpen volgens Middelkoop. De kopplaat in de spanten was door een gebrekkige montage niet stijf genoeg om de krachten te verdelen. Juist daardoor ontstonden er hoge spanningen in de lassen. 

De fouten in de constructie waren bij AZ niet bekend. 'Inspecties zijn niet bedoeld om ontwerpfouten uit de constructie te halen, maar meer gericht op onderhoud of op eventuele veranderingen de constructie', aldus Middelkoop. 

De zonnepanelen op het dak hebben de neerwaartse belasting licht vergroot, maar volgens Middelkoop speelde die extra belasting vermoedelijk geen hoofdrol in de instorting. 'Ze hadden geen significante invloed op de windbelasting', zei Middelkoop. Ook roest dat hier en daar is aangetroffen kon niet veel kwaad, volgens de onderzoeker.


Nieuw dak

AZ-directeur Robert Eenhoorn kondigde aan dat de club driekwart van de dakconstructie volledig gaat vervangen. Alleen boven de hoofdtribune, waar het dak een andere constructie heeft, wordt eerst nog nader onderzoek gedaan. Eerdere plannen om de capaciteit en het comfort voor het publiek te verhogen kunnen nu niet worden uitgevoerd, maakte hij duidelijk.  

Het eindrapport van RoyalHaskoningDHV wordt in het eerste kwartaal van 2020 verwacht. 


Lasverbindingen

Uit verkennend onderzoek van de Onderzoeksraad voor Veiligheid was al gebleken dat een aantal lasverbindingen in de dakspanten het hadden begeven. De OVV startte daarop een onderzoek, dat moet uitwijzen hoe dat mogelijk was.

Op last van de gemeente Alkmaar blijven de tribunes en het veld tot nader orde gesloten. Kantoren in het stadion zijn wel in gebruik.