Dat onze banen er over tien jaar anders uit zullen zien dan nu, mag geen verrassing zijn, schrijft Vanessa Evers. Wat betekent dat voor wetenschappers zoals zij?

Er is weer een rapport uitgekomen waaruit blijkt dat de helft van onze banen zal worden overgenomen door robots, ditmaal van het World Economic Forum (pdf). Ik heb zelf ook een keer mogen deelnemen aan dit forum en ik ben er nog steeds niet overheen. De glamour, de beroemde mensen, de luttele centimeters die je verwijderd bent van de machtigen der aarde ... Het is verleidelijk om ervan naast je schoenen te gaan lopen of te denken dat je ook een klein beetje invloed hebt. Nou, vergeet het maar; die invloed heb je dus echt niet.

Wel kom je eruit met een heel mooi netwerk van contacten. Mensen die het voor het zeggen hebben die mij daar zijn tegengekomen en het verhaal over AI en robots dat ik er vertelde wel redelijk vonden klinken. Dus dan word je uitgenodigd om je verhaal nog eens te doen, voor hun land of bedrijf of denktank. Misschien dat daardoor toch wat meer nuance in het superintelligente-computers-gaan-ons-overheersen-debat komt, of af en toe een robot sociaal intelligent wordt gemaakt? Ik hoop het. 

Ik denk dat we allemaal wel op onze klompen aanvoelen dat de helft van onze ­banen er over tien jaar niet meer uitziet zoals nu

Datzelfde World Economic Forum organiseert dus niet alleen ’s werelds duurste conferentie, maar is ook een netwerk- en onderzoeksorganisatie. Een organisatie met diepe zakken en machtige vrienden. Het is moeilijk te zeggen hoe onafhankelijk hun onderzoek daarom is, maar waarschijnlijk is het allemaal wel goed uitgezocht door mensen die weten hoe ze zoiets aan moeten ­pakken.

Helemaal vreemd klinkt het niet. Ik denk dat we allemaal wel op onze klompen aanvoelen dat de helft van onze ­banen er over tien jaar niet meer uitziet zoals nu. Veel van onze huidige banen zien er immers nu ook anders uit dan tien jaar geleden. Het was erg duur om te bellen met je mobieltje; in het buitenland deed je dat echt liever niet. Dus sprak je heel precies af met de mensen die je moest ontmoeten. Je wist ook niet dat er over vijf minuten een buitje zou vallen dankzij Buien­radar, dus als ramenzetter overkwam die regen je gewoon. Zeker weten waar de file begon, waar hij ophield en welke andere routes mensen namen, wist je niet als vrachtwagen­chauffeur. Kortom, in tien jaar verandert er nogal wat.

Iedereen weet dat wetenschapper een luizenbaantje is voor fossielen dat je met twee vingers in je neus kunt doen

Als je de berichten in de media echter mag geloven, rolt er overmorgen op uw werk een robot binnen die u meteen uw ontslagbrief overhandigt: ‘Ik ga dit callcenter nu in mijn eentje runnen en jij en je 450 collega’s mogen naar huis. Toedels!’ 

Ook mijn baan staat op de tocht, maar dat is geen geheim. Iedereen weet dat wetenschapper een luizenbaantje is voor fossielen dat je met twee vingers in je neus kunt doen. Studenten colleges geven: een slim zoek­algoritme zal vast betere onderzoeksartikelen kunnen vinden om die te verspreiden onder de studenten. Onderzoek uitvoeren: een volautomatisch laboratorium dat proefpersonen opeet en onderzoeksresultaten uitspuugt, is een kwestie van tijd. Onderzoek ‘in de werkelijke wereld’ dan? Overal hangen slimme camera’s en sensoren. Met machineleren kunnen computers zelf de informatie verwerken en conclusies trekken. De resultaten opschrijven in een wetenschappelijk artikel? Laat me niet lachen: die algoritmes die taal genereren, maken veel beter te lezen tekst. Samenwerken met andere collega’s? Elkaar inspireren met nieuwe bevindingen en bouwen op elkaars resultaten? Door al dat gevlieg gaat het milieu eraan, dus hoe eerder we dat automatiseren, hoe beter. 

U ziet het al: dit is waarschijnlijk mijn laatste column voor De Ingenieur. Hoe loopt het met mij af?

Prof.dr. Vanessa Evers is hoogleraar Computerwetenschappen en directeur van de Human Media Interaction Group van de Universiteit Twente.