Met een propvol stroomnet moeten bedrijven of gemeenten vaak wachten op een nieuwe aansluiting op het elektriciteitsnetwerk. Wie eerst komt, die eerst maalt, ging het altijd. Daar komt nu verandering in. De Autoriteit Consument & Markt (ACM) knijpt een oogje dicht als netbeheerders voorrang geven aan projecten met een maatschappelijk belang.

 

Het stroomnet in ons land zit op veel plekken vol. Dat wil zeggen dat een nieuwe woonwijk of een nieuwe fabriek niet meteen een aansluiting kan krijgen op het stroomnet. We schreven er eerder over.

Volgens de bestaande wetgeving moet een netbeheerder aansluitingen op het stroomnet uitdelen volgens het principe van ‘Wie het eerst komt, eerst maalt.’
 

Ziekenhuis of datacenter

Dit kan leiden tot onwenselijke toestanden. Neem bijvoorbeeld een plek waar ongeveer tegelijkertijd een nieuw ziekenhuis en een datacenter worden gebouwd. Als de eigenaar van het datacenter eerder zijn aanvraag heeft gedaan voor een aansluiting op het elektriciteitsnet, dan vist het ziekenhuis nu achter het net. Het moet dan wachten tot er extra capaciteit in het stroomnet is aangelegd.

Arjen Lubach legde het vorige week goed uit in zijn tv-programma:


 

Aan die situatie wil de ACM nu een einde maken. Vanaf gisteren mogen netbeheerders besluiten om voorrang te geven aan, in dit geval, dat nieuwe ziekenhuis.
 

Maatschappelijke functie

Algemener gesteld: netbeheerders mogen vanaf nu bij aanvragen voor nieuwe stroomaansluitingen voorrang geven aan projecten die congestieproblemen juist oplossen of beperken. Daarnaast mogen ze voorrang verlenen aan andere projecten met een maatschappelijke functie, zoals woningbouw, veiligheidsdiensten, gezondheidszorg of scholen.

Voorlopig gebeurt dit met een tussenoplossing: De ACM gaat in dergelijke gevallen de oude regel niet meer handhaven. In mei van dit jaar hoopt de ACM een ‘ontwerp codebesluit’ te publiceren dat de nieuwe regeling formeel vastlegt.

De ACM vindt dat transportschaarste het behalen van belangrijke maatschappelijke doelen, zoals het oplossen van congestie, woningbouw of gezondheidszorg, niet in de weg mag staan.
 

Non-discriminatie-beginsel

De oude aanpak komt niet uit de lucht vallen. Bij een stroomnet dat voldoende capaciteit heeft, werkt het first come first served-principe goed, benadrukt de ACM in zijn nieuwsbericht. ‘Dit is een uitwerking van het (Europese) non-discriminatie-beginsel. Bij transportschaarste echter kan dit leiden tot onwenselijke maatschappelijke uitkomsten. Partijen die bijvoorbeeld juist een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan het oplossen van congestieproblemen, moeten dan wachten op nettoegang.’
 

Deze kaart van Nederland laat zien hoe het is gesteld met de problemen op het elektriciteitsnet. De gebieden zijn afgebeeld waar het lastig of onmogelijk is om een nieuwe aansluiting te krijgen voor de afname van elektriciteit (er is een soortgelijk kaartje voor levering van stroom aan het net). Transparant: (nog) geen transportschaarste; geel: transportschaarste dreigt; oranje: vooraankondiging structurele congestie; rood: structureel congestie, nieuwe aanvragen voor transport worden niet gehonoreerd Bron: https://capaciteitskaart.netbeheernederland.nl.

 

Achterstanden
Hoe erg ons net overbelast is wordt duidelijk op de kaart van Nederland. In grote delen van het land kunnen nieuwe woonwijken of bedrijventerreinen niet worden aangesloten om stroom af te nemen of krijgen nieuwe zonneparken geen aansluiting om te leveren. Windparken moeten soms worden afgeschakeld. De netbeheerders doen hun best, maar de achterstanden zijn zo groot dat het nog zeker vijf tot tien jaar zal duren om ze weg te werken. De energietransitie gaat gepaard met een elektrificatie van veel sectoren. Het stroomnet zal dus ook moeten worden uitgebreid en zwaarder gemaakt, waarschijnlijk wordt de capaciteit grosso modo verdubbeld.

 

Openingsfoto Depositphotos