Vandaag eindigt een Europees onderzoeksproject naar de mogelijkheden van organische leds en buigbare elektronica. Bijzonder was de samenwerking tussen materiaalkundigen en ontwerpers. Daarmee wisten beide partijen beter wat voor producten er gemaakt konden worden.

Op een tentoonstelling liet het Light.Touch.Matters-project de vruchten van het onderzoek zien. Zeven verschillende producten die allemaal op de één of andere manier een combinatie van oleds en piezoelektronica gebruiken. Neem bijvoorbeeld de koptelefoon met buigingsgevoelige sensoren in de hoofdband. Zet je de hoofdtelefoon af, dan pauzeert de muziek automatisch. De oleds geven er nog een tof kleurtje aan ook.

Of de placemat met ingebouwde borden en bekers. Het verlicht het voedsel van onderaf en maakt het zo aantrekkelijker. Ideaal voor restaurants, maar ook voor mensen die moeite hebben met eten: het licht kan signalen afgeven om aan te geven dat er meer, sneller of rustiger gegeten moet worden.

Nog een voorbeeld: een handschoen die de buiging van vingers registreert en laat zien. Te gebruiken voor revalidatie na operaties, maar ook toepassingen voor de gaming-industrie liggen voor de hand.


Futuristisch

Het zijn voorbeelden die futuristisch aandoen. De combinatie van grote oppervlakken licht (oleds) en platte, bewegingsgevoelige elektronica zorgt voor een aantal fraaie snufjes. Niet voor niets werken materiaalkundigen al jaren aan de ontwikkeling. Dat blijft echter veelal beperkt tot funamenteel onderzoek. Light.Touch.Matter probeerde dat te veranderen door de inbreng van ontwerpers. 'Die kijken van buitenaf naar een product of apparaat. Zij zien oleds niet als doel op zich, maar als middel om iets moois te maken', vertelt projectcoordinator Erik Tempelman bij de presentatie in het Industrieel Ontwerpgebouw op de campus van de TU Delft. 'Daardoor weten de materiaalkundigen beter aan welke verwachtingen een oled of piezo-device moet voldoen, en dat scheelt tijd en geld.'


Nog niet klaar

De samenwerking tussen designers, managers en materiaalkenners is de crux van het project, dat als resultaat een instructieboek van andere onderzoekers opleverde. 'Daarnaast is de onderzochte technologie veel verder dan toen we begonnen. Dat zie je ook aan de voorbeeldproducten - dat kon vier jaar terug bij lange na niet.'

Groot probleem is dat die producten nog lang niet klaar zijn voor massaproductie. Daarvoor zouden de oleds massaal geproduceerd moeten worden, als één lange rol. De machines daarvoor zijn nog in ontwikkeling ('Productiemachine voor zonnefolie en oleds'). 'En door een gebrek aan onderzoeksgeld gaat die ontwikkeling minder snel dan zou kunnen.' Tot die tijd is de potentie groot, zoals de ontwerpen laten zien, maar de realiteit blijft achter.