Lijnenspel van lasers geeft anderhalve meter aan

De kunstenaars Jólan van der Wiel en Nick Verstand komen met een speelse manier om de anderhalve meter afstand tussen mensen te stimuleren: met hun Smart Distancing System visualiseren ze de afstand tussen mensen met projecties op de grond. Een motion tracking systeem detecteert mensen in een ruimte en met gebruik van lasers geven interactieve patronen op de grond weer of er genoeg afstand is.

Meer lezen in het dossier Corona

Verschillende interactieve patronen maken mensen bewust van de afstand tot elkaar. Zodra twee mensen twee meter van elkaar af staan verschijnt bijvoorbeeld een lijn tussen de twee personen. Verkleint de afstand zich tot anderhalve meter dan begint deze lijn te kronkelen. Maar het is ook mogelijk een meebewegende cirkel met een straal van anderhalve meter om een persoon heen te projecteren.

'Lijnen die pas verschijnen bij een bepaalde afstand zijn bijvoorbeeld minder dominant dan een constante cirkel. Zo kunnen de verschillende patronen ingezet worden in uiteenlopende situaties, waarbij de afstand in meer of mindere mate aangegeven wordt', zegt Van der Wiel.

*Een kronkelende lijn geeft aandat iemand dichterbij komt dan anderhalve meter. Foto: Joery Verweij*

Camera's

Het doel van de kunstenaars is om mensen op een speelse manier bewust te maken van de afstand die we tot elkaar houden. 'Afstand zonder afstandelijk te zijn', aldus Van der Wiel. 'De situatie van het afstand houden is nou eenmaal niet leuk, dus met het introduceren van een speels element hebben we nog steeds contact met elkaar.' Het duo werkt aan software die geschikt is voor diverse openbare ruimtes. Stationshallen en musea zijn voorbeelden waar ze nu aan denken. De enige eis is dat het een binnenruimte is. 'In de zon zou de intensiteit van de lasers te hoog moeten zijn om nog zichtbaar te zijn, dat is gevaarlijk', legt Van der Wiel uit.

Om de opstelling te gebruiken zijn zoveel camera's nodig dat alle delen van de ruimte in beeld worden gebracht. 'Het zal per ruimte sterk verschillen hoeveel camera's we nodig hebben', zegt Verstand. 'Alle hoeken van de ruimte moeten in beeld zijn.'

Virtuele bubbel

Voor het gebruik is eerst een beeld van de ruimte zonder mensen nodig, een kalibratie. Zo worden alle vaste elementen van een ruimte, zoals prullenbakken en banken, in kaart gebracht. Alle nieuwe elementen die binnenkomen worden bestempeld als personen. Dan gaat het laserspel beginnen. Iemand die de ruimte binnenstapt krijgt een cirkel om zich heen als een virtuele bubbel.

De software maakt geen onderscheidt tussen mensen die wel of niet bij elkaar horen. Komen twee personen te dichtbij, dan worden ze als één gezien en krijgen ze samen een aura van anderhalve meter. Scheiden hun wegen, dan krijgen ze ieder weer een eigen cirkel. Het blijft dus een vrije keuze om je aan de regels te houden of niet.

'We testen de opstelling nu in de studio, maar we zijn erg benieuwd wat er zal gebeuren als zij in een openbare ruimte staat', zegt Van der Wiel. 'Misschien proberen mensen wel te ontsnappen aan hun bubbel.'

*Een geprojecteerde cirkel om de mensen heen geeft de anderhalve meter aan. Foto: Joery Verweij*

Proefopstelling

Op het moment is het duo in gesprek met mogelijke plekken voor een proefopstelling. Ze hopen dat dit al over één à twee maanden zal lukken. 'Musea zijn heel ontvankelijk voor dit soort projecten', legt Van der Wiel uit. 'De bezoekers kunnen vooraf goed geïnformeerd worden. Druk bezochte ruimtes als stationshallen zijn een grotere uitdaging. Voor je hier een nieuwe technologie mag toepassen moet je aan verschillende eisen voldoen, waaronder bepaalde privacyregels over de camera's bijvoorbeeld.'

Volgens de kunstenaars is het de vraag of deze installatie meer inbreuk op onze privacy is dan we nu al ervaren. De methode is anoniem, dus wat dat betreft misschien een prettige manier om gevoel voor afstand te krijgen. Daarnaast hangen er al bijna overal camera's, het lijnenpatroon van de lasers is slechts een visualisatie van het feit dat we al veelvuldig ongemerkt gefilmd worden.

Kritieke situaties

Toch willen de kunstenaars graag buiten de muren van een musem laten zien wat ze kunnen betekenen voor de samenleving. 'Verschillende sectoren hebben middelen nodig om de afstand te waarborgen, niet alleen in stationshallen maar denk ook aan festivals', zegt Van der Wiel. 'Deze installatie kan op kritieke situaties ingrijpen.'

Het dynamische systeem dat de kunstenaars ontwikkeld hebben, heeft een voordeel boven de statische plakkers op de grond. Op rustige tijdstippen is het in een stationshal onnodig om in te grijpen, want dan heeft iedereen voldoende ruimte om elkaar te ontwijken. Maar tijdens een drukke spits kan het systeem inschakelen voor een speelse vorm van crowd control.