Nederland is prima in staat om met zon en wind in onze energiebehoefte te voorzien, maar dat kan alleen door in de zomer het overschot aan elektriciteit te gebruiken om gas te maken, waarmee we in de winter elektriciteit produceren. Die gascentrales zijn in een duurzame energievoorziening dus essentieel. Dat stelt hoogleraar Fokko Mulder in een interview in het oktobernummer van De Ingenieur.

Om zicht te krijgen op de energietoekomst koos Mulder de normen die de Europese landen met elkaar hebben vastgelegd als startpunt: de uitstoot van CO2 moet in 2030 met 40 % omlaag en in 2050 met 80 tot 95 %. ‘Dat lukt alleen als we het merendeel van onze energie met zon en wind produceren.’

Er is opslag nodig vergelijkbar met drie maal onze strategische oliereserve

Punt is alleen dat zon en wind niet continu produceren. Er is het dag-nachtverschil, maar daar nog wel wat aan te doen. Met een thuisaccu kan iemand overdag voldoende produceren om ook ’s avonds licht te hebben. Het zomer-winterverschil is veel lastiger te overbruggen. ‘Uit simulaties blijkt dat gemiddeld over Europa de opbrengst tussen zomer en winter al gauw een factor twee scheelt. We moeten dus zorgen dat we in de zomer voldoende overschot hebben om daarmee de energiebehoefte in de winter aan te vullen.’ Er is dus grootschalige opslag nodig. Mulder vergelijkt die met onze strategische olievoorraad. ‘In 2050 hebben we drie keer zo veel nodig.’

Voor opslag is de omzetting van de met zon en wind opgewekte elektriciteit in waterstofgas de meest aangewezen route. ‘Met waterstof kunnen we allerhande andere stoffen maken, bijvoorbeeld gas, brandstoffen en ammoniak.’ Dat gas is onderdeel van de reservevoorraad die ’s winters kan worden aangesproken om de elektriciteitsproductie aan te vullen.

‘We hebben de gascentrales die nu in de mottenballen staan tegen die tijd dus heel hard nodig, dus we moeten zorgen dat die behouden blijven en niet worden ontmanteld.’ Veel van de modernste, pas gebouwde gascentrales staan nu stil omdat het goedkoper is elektriciteit met kolen te produceren.

Degene die energie opslaat moet er ook aan kinnen verdienen

In de publicatie in De Ingenieur doet Mulder nog enkele andere opvallende uitspraken. Zijn simulaties maken duidelijk dat het idee om de schommelingen in de productie weg te nemen door de aanleg van een soort supergrid in Europa, niet werkt. ‘We hadden dat supergrid wel nodig om regionale fluctaties uit te middelen, maar het seizoensverschil heffen we er niet mee op.’ Ook vraagsturing helpt volgens hem niet. ‘Voor het dag-nachtverschil kun je er ver mee komen, het is geen probleem om de vriezer overdag aan te zetten als er veel zonne-energie is en hem ’s avond uit te laten. Maar op een termijn van zes maanden werkt die vraagaanpassing niet.’

De energiekosten zullen stijgen, ook als we aan fossiele energie zouden vasthouden

Verder onderstreept hij dat er financieringsmechanismen nodig zijn die ervoor zorgen dat degene die energie opslaat er ook aan kan verdienen. ‘Ons huidige marktmodel zit zo niet in elkaar, dat moet dus veranderen. ‘

Mulder voorziet dat de energiekosten zullen stijgen. ‘Maar dat gebeurt toch, ook als we aan fossiele energie vasthouden. Men gaat niet fraccen of diepzee en arctisch boren omdat het zo goedkoop is. De tijd van de goedkope olie en gas is voorbij, dat moet je los zien van de huidige prijsschommelingen. Die zijn hooguit tijdelijk.’

Lees hier meer over het energieplan dat Fokko Mulder opstelde samen met ing. Egbert Klop van het industrieadviesbureau Industrial Energy Experts, ir. Herman Postma van ingenieurs- en adviesbureau Grontmij en drs.ir. Henk Jan Visser van de branchevereniging NLingenieurs.

Lead Image: de nieuwe gaseenheid van de Clauscentrale van Essen ligt in de mottenballen.