De maatschappij lijkt te zijn vergeten wat het ingenieurschap inhoudt. Laten we 2024 gebruiken om onszelf opnieuw uit te vinden en op de kaart te zetten, stelt Celina van den Bank, voorzitter van Young KIVI Engineers. 

Sinds een jaar mag ik ingenieurs onder de 36 jaar vertegenwoordigen als voorzitter van Young KIVI Engineers (YKE), de jongerenafdeling van het Koninklijk Instituut van Ingenieurs. Het was meteen een druk jaar waarin duidelijk werd dat het hoog tijd was om YKE te vernieuwen. En dat hebben we gedaan: YKE sluit nu beter aan bij de huidige vraag uit de maatschappij.

Niet alleen hebben we YKE hervormd, we vieren dit jaar ook ons twintigjarig bestaan. Ik neem jullie graag mee in het reilen en zeilen van de jonge ingenieurs van vandaag om te laten zien wat jullie van YKE kunnen verwachten in 2024, zodat we als KIVI de krachten kunnen bundelen om onze jonge ingenieurs te helpen.
 

Auteur Celina van den Bank is als bouwkundig ingenieur gespecialiseerd in de richting van innovatie en digitalisering. Bij de bouwbedrijven van VolkerWessels houdt ze zich bezig met het optimaliseren van bedrijfsprocessen. Voorheen werkte ze onder meer op het bureau van KIVI. Deze tekst sprak ze uit op de KIVI-nieuwjaarsreceptie op 9 januari. 


Problematische realiteit

YKE-voorzitter Celina van den Bank. Foto: Eddie Mol

Nederland kampt met een gigantisch tekort aan technisch geschoold personeel. Hierdoor staat niet alleen de groei van de technische sector onder druk, maar ook de werkomstandigheden van onze ingenieurs komen in het geding.

Je hoeft het nieuws maar aan te zetten of het is duidelijk dat ingenieurs van alle disciplines hoog­­­nodig zijn. Van overstromingen door het bezwijken van dammen en dijken, het enorme huizentekort door beperkte ruimte, trage vergunningstrajecten en stikstof­problematiek, energieproblemen door afhankelijkheid van andere landen en continenten, tot gevaar voor de veiligheid van onze infrastructuur door cyberaanvallen op onze netwerken en data en achterstallig onderhoud aan tunnels, bruggen, stuwen en dijken.

Het zijn de ingenieurs die er elke dag voor zorgen dat Nederlanders veilig, vrij en comfortabel kunnen leven. Zíj maken de wereld elke dag beter, stapje voor stapje.

Geruisloos zijn we een problematische realiteit in­gerold. Jaar in jaar uit kiezen minder leerlingen van het voortgezet onderwijs voor een technische richting. Cruciale studierichtingen dreigen de deuren te moeten sluiten. Het uitblijven van technische aanwas dendert voort en wij, jonge ingenieurs, ondervinden de gevolgen ervan in ons dagelijks werk.


Probleem 1: Wat is en doet een ingenieur?


Het belang en de betekenis van ingenieurschap zijn in de vergetelheid geraakt. Nederland is vergeten waarom ingenieurs belangrijk zijn, waar ze te vinden zijn en wat hen en het vak zo bijzonder maakt. Ingenieurs zijn echte doeners en makers. Ze werken oplossingsgericht en houden van het betreden van ongebaande paden. Waar anderen denken dat er geen weg meer verder is, plaveien ingenieurs simpelweg een nieuw pad.

Ook is er een beweging te bemerken van havo- en vwo-leerlingen die uit frustratie naar het mbo gaan om daar actief iets te ‘doen’, omdat ze voor hun gevoel nu enkel met de neus in de boeken zitten. Deze trend, waarin we collectief zijn vergeten wat het vak van 
ingenieur precies inhoudt, vormt een directe bedreiging voor de maatschappij van morgen. 


Probleem 2: Tekort aan technici

Op dit moment zijn er per ingenieur vier banen te kiezen. Dat klinkt als de ideale arbeidsmarkt voor wie werk zoekt. Maar om Nederland draaiende te houden, hebben werkgevers op het moment geen andere keuze dan ‘brede banen’ aan te bieden. Dat houdt in de praktijk in dat een ingenieur naast de eigenlijke kerntaken ook taken moet doen die normaal gezien worden vervuld door een andere ingenieur... die er immers niet is. 

Het gevolg van deze personeelstekorten en bij­komende ‘brede banen’, is dat jonge ingenieurs te veel verantwoordelijkheden dragen en vaak niet volledig kunnen doen waar hun passie ligt. Daardoor komen ze tijd te kort om alternatieven te verkennen, voldoende diepgang te leveren of te overleggen met andere specialisten, want waar zijn die binnen het bedrijf? Dit is onder andere terug te zien in een toename van het aantal burn-outs, vooral onder jonge ingenieurs. 

Probleem 3: Ontwikkelkansen ontbreken

Jonge ingenieurs van vandaag zijn ambitieus. Ze willen hun vak goed verstaan en op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen in hun vakgebied. De combinatie van een hoge werkdruk en de vele maatschappelijke uitdagingen die samen drukken op de beschikbare tijd van de ervaren ingenieurs, brengen het op de juiste manier opleiden van jong personeel in het gedrang. 

Ingenieurs raken zo maar al te vaak verstrikt in het op dagelijkse basis blussen van brandjes. Daar waar onze jonge ingenieurs tijdens de studie hun vakkennis en persoonlijke ontwikkeling gemakkelijk naar hartenlust kunnen verbeteren, komt deze generatie na hun opleiding vaak in een ‘ontwikkelgat’ terecht, waarin ze de mogelijkheden ontberen om zich verder te ontplooien.

De (vaak) onbereikbare mogelijkheid zich te ontwikkelen, resulteert in een toename van het aantal uitstromers. Technisch succesvol en onmisbaar personeel verlaat de sector en zet zo opnieuw extra druk op de personeelsketel.


De rol van KIVI

De problemen zijn duidelijk. De vraag is welke rol een ingenieursvereniging als KIVI kan en moet nemen bij het vinden van oplossingen. Persoonlijk ben ik ervan overtuigd dat KIVI relevanter is dan ooit. Het is hoog tijd het roer om te gooien en gezamenlijk te zorgen voor:
  • een continue toestroom van ingenieurs. KIVI is de aangewezen instantie om Nederland te laten zien dat techniek een mooi vak is en duidelijk te maken dat leerlingen die zo graag iets willen dóen in plaats van studeren juist ingenieur moeten worden. Ingenieurs zijn mensen met een missie die moet worden gezien en gehoord. 
   • een plek waar ingenieurs hun ambitie kunnen verwezenlijken. KIVI is idealiter een mooie mix van jong en oud en ingenieurs die elkaar willen helpen door ervaringen met elkaar te delen. Jonge ingenieurs zijn kwetsbaar en we dienen alles op alles te zetten om deze groep te ondersteunen in hun ontwikkeling.
   • het verbinden van ingenieurs. KIVI moet weer de plek zijn waar ingenieurs bij elkaar komen en samen komen tot de juiste oplossingen voor het tackelen van maatschappelijke uitdagingen. We moeten een plek creëren waar gelijkgestemden uit onderwijs, overheid en bedrijfsleven veilig hun kennis kunnen uitwisselen. 

2024 wordt een jaar waarin YKE jonge ingenieurs weer een stem geeft

Waar staat YKE voor?

Onze afdeling vertegenwoordigt ingenieurs vanaf het moment van afstuderen tot 36 jaar, een tijd waarin ze van junior naar medior en zelfs senior doorstromen. Een belangrijke fase in de carrière van elke ingenieur die vraagt om specifieke ontwikkeling. YKE gebruikt drie pijlers om jonge ingenieurs te laten excelleren: 
  • We ondersteunen het ontwikkelen van vakkennis
  • We faciliteren het groeien in persoonlijke vaardig­heden
  • We bouwen een netwerk dat relevant is voor jonge ingenieurs van vandaag en morgen


Stem van jonge ingenieurs

2024 wordt een jaar waarin YKE jonge ingenieurs weer een stem geeft, het belang van het werk van een ingenieur laat zien en een jong netwerk uitbouwt waarin we onderwijs, overheid en bedrijfsleven dichterbij elkaar brengen. 

Om jonge ingenieurs een duwtje in de rug te geven, heeft YKE onlangs de rol van Portfolio Manager in het leven geroepen. Portfolio Managers bij YKE vergaren kennis van hun vakgebied en delen deze met de vereniging. Zo werken jonge ingenieurs aan hun eigen passie en profilering, terwijl zij anderen helpen met vak­inhoudelijke informatie, door het delen van artikelen, evenementen en cursussen of opleidingen. 


Groeiprogramma

Voor ambitieuze jonge ingenieurs is het YKE-Groeiprogramma in het leven geroepen. Dat is bedoeld voor het ontwikkelen van excellente ingenieurs, waarbij we gebruikmaken van de faciliteiten die KIVI reeds te bieden heeft. Op basis van de passie en ontwikkel­wens kunnen KIVI-coaches deze ambitieuze, jonge ingenieurs helpen met het uitstippelen van het juiste pad en coachen bij het vinden van de juiste balans in het ontwikkelen van vakkennis (activiteiten) en persoon­lijke vaardigheden (soft skills-trainingen).

Tot slot zet YKE dit jaar in op het actief uitbouwen van het jonge ingenieursnetwerk en daarmee het KIVI-netwerk. Zo creëren we de mogelijkheid om andere Young-netwerken (denk bijvoorbeeld aan Young ASML, Jong NLingenieurs of Young VDL) te laten profiteren van geselecteerde YKE-activiteiten.


Prachtig beroep

Om zulke samenwerkingen te kunnen aangaan, is het natuurlijk belangrijk dat iedereen weet wat YKE is, wie we vertegenwoordigen en waar we voor staan. Dat maken we duidelijk door wat we doen, maar om zeker te weten dat de andere jonge ingenieursverenigingen direct een gezicht hebben bij YKE, hebben we ook een ander initiatief genomen: de YKE-jaarkalender. 

Laten we van 2024 een jaar maken waarin we KIVI weer op de kaart zetten, door onze jonge ingenieurs te inspireren met het prachtige beroep, te ondersteunen in hun passie, en hun een krachtig netwerk te bieden zodat ze hun ambities kunnen waarmaken.  


Foto helemaal boven:Twaalf ingenieurs van YKE. Bovenste rij v.l.n.r.: Bob Zwartendijk, Robbie Jaspers, Gino Koolman. Middelste rij: Nelleke Vuik, Teodora Waanders, Maria Mahbub, Abdelrahman Eshy. Onderste rij: Maarten de Jong, Sabine Batenburg, Celina van den Bank, Arwen Matthijssen en Thaddeus Anim-Somuah. 
Credit: Eddie Mol