In Frankrijk krijgen vijf mensen met een vervelende oogziekte binnenkort een chip in het oog geïmplanteerd. Daarvoor heeft het bedrijf Pixium Vision net toestemming gekregen. Een camera op de bril vangt beelden op en stuurt ze door naar de chip, die de beelden vertaalt naar elektrische signalen op de oogzenuwen.

Stel je even voor: je komt er op een dag achter dat je steeds minder goed ziet. Middenin je gezichtsveld zie je minder contrast; later wordt het zicht wazig en weer een paar jaar later zie je rechtdoor nauwelijks meer iets (zie foto rechts). Dit zijn de symptomen van leeftijdgebonden maculadegeneratie, waar naar schatting ruim 2 % van de mensen ouder dan 65 last van krijgt.

Daarmee is het de grootste veroorzaker van een afnemend gezichtsvermogen bij ouderen. Het gaat wereldwijd naar schatting om 4 miljoen mensen die last hebben van deze aandoening. De degeneratie ontstaat oorzaak doordat kegeltjes in de gele vlies, het gedeelte van het netvlies waarmee je de grootste details waarneemt, afsterven.

Leeftijdgebonden maculadegeneratie is niet te genezen. Mensen met de ziekte zijn ernstig beperkt in hun doen en laten, doordat ze het belangrijkste deel van hun gezichtsveld missen.

Maar sinds een paar jaar zetten medici en ingenieurs de eerste stappen om het probleem met het netvlies te omzeilen. Ze werken aan chips die beelden kunnen opvangen (lees: ‘Bionisch oog geeft zicht via hersenen’) en op de een of andere manier doorgeven aan het brein, zodat de drager van zo’n chip toch weer iets kan waarnemen middenin zijn of haar gezichtsveld.
 

Hogere resolutie

Tot nu toe was de resolutie van dergelijke chips erg beperkt. Het Franse bedrijf Pixium Vision presenteert nu een chip met een wat hogere resolutie, meldt IEEE Spectrum. ‘Mensen met deze ziekte willen weer kunnen lezen en gezichten herkennen’, aldus CEO Khalid Ishaque van Pixium Vision tegen IEEE Spectrum.

Met de oplossing van Pixium Vision krijgt de patiënt vlak onder het netvlies een chip geïmplanteerd van 2 x 2 mm en 30 µm dik (zie foto rechts). De gebruiker draagt een speciale bril met een klein cameraatje erop dat beelden opneemt. Die gaan vervolgens naar een draagbare computer, eveneens in de bril, die de beelden codeert in infrarode lichtsignalen. Dat licht komt binnen bij de chip, die het licht omzet in elektrische signalen die de nabijgelegen cellen van de oogzenuw stimuleren.

De chip heeft 378 elektroden, wat genoeg moet zijn om weer te kunnen lezen en redelijk precies beelden te kunnen zien. Pixium Vision kreeg onlangs toestemming van het Agence Nationale de Sécurité du Médicament et des Produits de santé (ANSM) om klinische tests op patiënten te doen (pdf-bestand). De komende weken wil het bedrijf bij vijf patiënten zijn chip gaan implanteren. Na zes maanden volgt er een tussentijdse evaluatie en alle vijf de deelnemers aan de studie worden nog drie jaar goed gevolgd.
 

Ontcijferen

Het ontcijferen van de elektrische signalen die het lichaam gebruikt om informatie door te geven aan het brein was een grote uitdaging voor Pixium Vision. Met uitgebreide proeven op primaten is het bedrijf er klaarblijkelijk in geslaagd om de code te kraken. Hoewel, echt gekraakt? Volgens Ishaque zijn de breinsignaaltjes van persoon tot persoon weer anders. Vandaar dat de eerste klus van de onderzoekers tijdens de klinische studie zal zijn om per patiënt de juiste manier van breinstimulatie uit te vogelen.



 

Bionisch netvlies

In de toekomst wordt het wellicht mogelijk om zelfs een soort bionisch netvlies te maken, dat direct invallend licht omzet in elektrische signalen voor de oogzenuwen. Maar onderzoek op dat gebied is nog in de fundamentele fase (lees: ‘Nanodraadjes herstellen gezichtsvermogen’)