Elke keer als iets ‘moeilijks’ toch zonder waterstof kan, blijkt dat de efficiĂ«ntere optie, stelt columnist Thijs ten Brinck.
 

Eeuwen geleden was het leven overzichtelijk. De wil van een onzichtbaar maar almachtig opperwezen verklaarde alles. Als je koorts kreeg, kreeg je koorts omdat God het wilde. Als het regende, regende het omdat God het wilde. 

In de loop der tijd kwamen wijsneuzen met alternatieve verklaringen. Inzicht in het ontstaan van infecties maakte het mogelijk deze te voorkomen. Dat bleek doeltreffender dan bidden om geen koorts te krijgen. Inzicht in de waterkringloop spoorde ons aan om neerslag op te vangen voor gebruik in droge tijden. Doeltreffender dan dansen voor regen als de bieten dreigen te verpieteren. 


Serieuze kennisgaten

Ondanks deze vooruitgang houdt religie grote invloed op de wereld. Het geloof is diep­geworteld en de gevestigde orde heeft er belang bij dat zo te houden. Daarbij laat de wetenschap nog serieuze kennisgaten open, waarin de wil van God tot vandaag een werkhypothese blijft.

Elke keer als iets ‘moeilijks’ alsnog zonder God te verklaren blijkt, heeft die verklaring echter direct de voorkeur. Het almachtige opperwezen is een God van de Gaten geworden. 

Dat de wonderen de wereld nog niet uit zijn, bleek afgelopen zomer. Toen las ik over een volledig batterij-elektrisch containerschip van 120 meter lang. Dit schip, met een actie­radius van duizend kilometer en capaciteit voor liefst zevenhonderd zeecontainers, komt nog dit jaar in de vaart.

De parallel met de God van de gaten kreeg ik vervolgens niet meer uit mijn hoofd. Nog niet zo lang geleden leek de energietransitie overzichtelijk. Het gebruik van een onzichtbaar maar groen gas was de oplossing voor alles. Wie duurzaam wil verwarmen, heeft waterstof nodig. Wie duurzaam mensen of spullen wil vervoeren, heeft waterstof nodig. 

Groene waterstof is niet langer almachtig

In de loop der tijd kwamen er wijsneuzen met alternatieve oplossingen. Duurzaam verwarmen van woningen bleek al snel doeltreffender met een warmtepomp. Duurzaam aandrijven van auto’s en bussen bleek doeltreffender met accu’s. Inmiddels stappen ook bierbrouwers over op warmtepompen. En nu zien dus ook vervoerders in de zware scheepvaart een duurzame toekomst zonder waterstof. 

 

Tijdschrift De Ingenieur: elke maand 64 pagina's met het laatste technieknieuws, achtergrondverhalen over de belangrijkste technologische trends en de opinie van experts uit de techniekwereld. De Ingenieur gelooft dat technologische vooruitgang helpt om maatschappelijke vraagstukken aan te pakken. Probeer De Ingenieur eens uit: drie nummers voor 25 euro, en daarna zit je nergens aan vast.


Diepgeworteld ideaalbeeld

Ondanks deze vooruitgang houdt waterstof nog altijd grote invloed op de wereld. Het ideaalbeeld is diepgeworteld en de gevestigde orde heeft er belang bij om dat zo te houden. Daarbij blijven er nog serieuze energie­verbruiksposten open, waarin de noodzaak van waterstof tot vandaag een reële werkhypothese blijft.

De productie van kunstmest en staal bijvoorbeeld, waar waterstof niet alleen een energetische maar ook een chemische rol vervult. Of de luchtvaart, waarin zo ontzettend veel energie in compacte vorm nodig is. 

Ik blijf ook hier uitkijken naar positieve verrassingen. Experimenten met directe elektrolyse van ijzererts lopen al. Vliegtuigen op accu's voor korte vluchten zijn in ontwikkeling. Moeilijker voor te stellen – maar niet geheel ondenkbaar – is dat we in de toekomst met minder staal, kunstmest en luchtvaart toekunnen.

De prikkel om naar alternatieven te zoeken, blijft in ieder geval bestaan. Elke keer als we ontdekken dat iets ‘moeilijks’ toch zonder waterstof kan, blijkt dat direct de efficiĂ«ntere optie.

Zelfs de grootste promotors van de waterstofeconomie kunnen er inmiddels niet meer omheen. Het almachtige groene waterstof is een Gas van de Gaten geworden.


Thijs ten Brinck is duurzaamheids­adviseur bij We-Boost Transitions en publicist op ­WattisDuurzaam.nl.
Foto: Koning Willem-Alexander gaf eind oktober het startsein voor de aanleg van een landelijk waterstofnetwerk. Credit: Gasunie/Alyssa van HeystÂ