Hand aan de kraan voor Gronings gas
De NAM gaat zijn gaswinning koppelen aan het optreden van aardbevingen. Overschrijden de bevingen een bepaalde grens qua locatie, frequentie en hevigheid, dan worden direct maatregelen genomen.
De NAM geeft invulling aan dit winnen-met-de-hand-aan-de-kraan (zoals hij het zelf noemt) in zijn zogeheten Meet- en Regelprotocol. Dat is vandaag gepubliceerd, samen met het commentaar van het Staatstoezicht op de Mijnen. Overschrijden de gevolgen van de aardgaswinning (denk aan het aantal bevingen), de grondversnelling, of de schade aan woningen bepaalde grenswaarden, dan past de NAM de hoeveelheid gas die ze wint aan. Het is voor het eerst dat de NAM zijn winningsactiviteiten direct gaat koppelen aan de schade die de winning veroorzaakt. Het Meet- en Regelprotocol volgt op de hoorzitting die vorig werd gehouden wara het idee van het gaswinning aan de minitor veel nadruk kreeg (lees: ('Groningse gaswinning aan de monitor')
De NAM onderscheidt drie niveaus van overschrijdingen.
- Waakzaamheidsniveau, overschrijdingen gering: de NAM neemt zelf maatregelen, in overleg met het Staatstoezicht.
- Signaleringsniveau, meer omvangrijke overschrijding: het Staatstoezicht wordt actief betrokken bij de te nemen maatregelen.
- Interventieniveau, ernstige overschrijding: de minister moeten beslissen, aangezien in dit geval een veel bredere afweging nodig is. Moet men bijvoorbeeld structureel minder gas produceren, met alle gevolgen voor het zoeken naar vervangende leverancier en dergelijke
Aan deze drie niveaus zijn ook interventietijden gekoppeld: bij het laagste niveau mag de reactie van de NAM enkele weken duren, bij het hoogste alarmniveau moeten binnen 24 uur duidelijk zijn welke maatregelen worden getroffen
Geologisch model
Voor zijn eigen prognoses hanteert de NAM een geologisch model waarmee, met de nodige onzekerheden, kan worden voorspeld wat voor bevingen en grondverschuivingen zich gaan voordoen en wat de mogelijke schade is aan woningen. De NAM gebruikt dit model voor het opstellen van het winningsplan, en dat doet het bedrijf zo dat het voldoet aan de veiligheidsnormen.
Waar let de NAM op?
Het Meet- en Regelprotocol geeft nu aan wat er moet gebeuren wanneer er sprake is van een duidelijke afwijkingen van de aardbevingseffecten die de NAM verwacht. Het bedrijf noemt onder andere:
- Toenemende seismiciteit in een nieuw gebied
- Een aardbeving met veel grotere kracht dan verwacht
- Veranderende verhouding kleine en grote bevingen
- Lokale clustering van bevingen (ook als niet vast te stellen of ze van één breuk komen)
- Schadepatroon met veel meer schade dan verwacht
- Versnelde bodemdaling
- Gemeten onverwacht hoge grondversnellingen
- Het ontstaan van ernstige schade bij beving met een kleine magnitude
Mogelijke maatregelen
Afhankelijk van de ernst van de onverwachte gebeurtenissen noemt de NAM de volgende maatregelen voor de aardgaswinning, bijvoorbeeld:
- Minder productie voor het gehele veld
- Minder productie per regio of cluster van winningsputten
De NAM plaatst bij het effect van productiebeperking wel een tweetal kanttekeningen:
- maatregelen op de ene plek in het veld kunnen gevolgen hebben elders, of ze kunnen de leveringszekerheid, die de NAM ook moet garanderen, in gevaar
- soms duurt het lang voordat een maatregel effect heeft.
Het schema hieronder laat zien wat de niveau'van overschrijdign bepaalt. Daarbij gaat het om zaken als grondversnelling, grondsnelheid, aantal aardbevingen, concentratie van de aardbevingen en de schade aan woningen.
Staatstoezicht is tevreden
Het Staatstoezicht op de Mijnen moest commentaar leveren op het Meet- en Regelprotocol en laat weten ermee in te stemmen. Het Staatstoezicht noemt het heel positief dat de NAM niet alleen kijkt of er wordt voldaan aan de normen (voor de kans op overlijden door een aardbeving), maar ook naar de maatschappelijke impact. Dat is breder dan alleen het voldoen aan de veiligheidsnorm. Het Staatstoezicht pleit er wel voor de schadebegrippen die de NAM voor de woningen hanteert beter toetsbaar te omschrijven.
