Glaucoom is de belangrijkste oorzaak van blindheid. Met behulp van kunstmatige intelligentie zijn Britse onderzoekers nu in staat de aandoening anderhalf jaar eerder vast te stellen dan tot nu toe mogelijk was, wat kan helpen de schade beperkt te houden. 

Bij glaucoom sterven zenuwcellen af in het netvlies, achter in het oog. Als behandeling uitblijft, kan de ziekte tot blindheid leiden. Meer dan zestig miljoen mensen lijden wereldwijd aan glaucoom, een aantal dat tot 2040 naar verwachting zal verdubbelen. In Nederland hebben volgens het Oogfonds 200.000 mensen de oogziekte.

Bij een nieuwe test die onderzoekers van onder meer het Institute of Ophthalmology van het Britse UCL en het Imperial College London hebben ontwikkeld, krijgt de patiënt een fluorescerende kleurstof ingespoten in een ader in de arm. Via het vloed gaat de kleurstof naar het oog, waar het zich hecht aan de cellen in het netvlies. Daar verlichten ze precies die cellen die aan het afsterven zijn: die lichten wit op bij oogonderzoek (zie foto boven).
 

Anderhalf jaar winst

De scans met oplichtende cellen zijn echter niet eenvoudig te analyseren. Specialisten zijn het er vaak niet over eens of een patiënt al progressieve glaucoom heeft ontwikkeld of dat er nog niets aan de hand is.

Daarom hebben de onderzoekers een kunstmatige intelligent systeem getraind om mee te kijken. Eerst kreeg het algoritme de netvliesscan van veertig gezonde proefpersonen te zien. Daarna werd het getest op twintig mensen met glaucoom.

Het algoritme bleek uitstekend te kunnen voorspellen hoe het afsterven van de cellen gaat verlopen. Met behulp van het systeem wisten de onderzoekers tot anderhalf jaar eerder in welke mate er netvliesschade zou ontstaan dan ze zonder gebruik van het algoritme zouden weten, schrijven ze deze week in het wetenschappelijke blad Expert Review on Molecular Diagnostics.. 


Zenuwcellen

Het AI-systeem berekent bij het analyseren een DARC-waarde, wat staat voor Detectie van Afstervende Retina-Cellen. 'Wat ons aangenaam verraste, was dat er een duidelijke DARC-drempel bestaat: komt de waarde daar bovenuit, dan ontwikkelt de oogziekte zich zeker verder', zegt onderzoeksleider Francesca Cordeira in een persbericht. 

Volgens de onderzoekers kan vroege detectie ertoe bijdragen dat glaucoompatiënten hun zicht behouden. Ze hopen dat ze hun algoritme kunnen aanpassen zodat het ook kan worden gebruikt bij andere ziektes waarin afstervende zenuwcellen een rol spelen, zoals multiple sclerose en dementie. 
 

Foto: UCL/Western Eye Hospital