Een scherm van gerecycled kunststof moet het versterken van de dijken goedkoper en minder milieubelastend maken. Dinsdag is het innovatieve scherm, dat het gevaar van piping tegengaat, voor het eerst in een dijk geplaatst. 


Bij piping stroomt water met zand vanaf de rivier onder de dijk door en komt het achter de dijk weer omhoog. Doordat zandkorrels en andere gronddeeltjes mee stromen, ontstaan er zo kanaaltjes onder de dijk door. Dat verhoogt het risico op het bezwijken van de dijk.

Traditioneel wordt dit gevaar bestreden door grote hoeveelheden zand onder aan de dijk te storten, zodat er een extra breed dijklichaam ontstaat. Nadeel is dat deze oplossing veel ruimte in beslag neemt en dat het zand bovendien met vrachtwagens moet worden aangevoerd, wat tot overlast leidt.

Een tweede, vaak gebruikte remedie is het plaatsen van stalen damwanden in de dijk. Maar die zijn duur en het plaatsen leidt tot overlast voor de omgeving. 
 

Vernufteling
Het Prolock Filterscherm is een van de vijf innovaties die is genomineerd voor de Vernufteling, de prijs voor innovatieve ingenieursprojecten die jaarlijks wordt uitgereikt door branchevereniging Koninklijke NLingenieurs en De Ingenieur. 


Sterke Lekdijk

Het Prolock Filterscherm biedt een alternatief. Door het kunststof scherm kan water wegstromen, maar zand en andere gronddeeltjes worden tegengehouden. Zo wordt de vorming van kanaaltjes onder de dijk voorkomen en blijft de dijk stabiel.

De innovatie is voortgekomen uit Sterke Lekdijk, een dijkversterkingsproject van 55 kilometer van Amerongen tot Schoonhoven. De partners van deze dijkversterking, waaronder ingenieursbureau ABT, aannemer Mourik Infra en Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden, zijn binnen het project een innovatiepartnerschap aangegaan, waarvan het filterscherm tot nu toe als het grootste succes geldt.

Bij Salmsteke (Lopik) ging het scherm dinsdag over een lengte van achthonderd meter de dijk in. Hoogheemraad Els Otterman van De Stichtse Rijnlanden zette onder begeleiding van een machinist de plaatsing in gang. 


Lagere milieukosten

Het Prolock Filterscherm is eenvoudiger te plaatsen dan de veel zwaardere stalen damwanden, tegen lagere milieukosten. Lichte (ook elektrische) machines volstaan en trillingen bij het plaatsen blijven beperkt.

De schermdelen zijn gemaakt van gerecyclede kunststof kozijnen en gaan volgens de initiatiefnemers honderd jaar mee. Eventueel kunnen ze makkelijk uit de grond worden gehaald en circulair worden hergebruikt. Dat maakt ze behalve goedkoper ook aanzienlijk minder belastend voor het milieu. 

Het risico dat er door het kunststof scherm microplastics in de grond komen zou nihil zijn. Onder de grond is immers geen invloed van de zon en ook erosie door water, wind en zuurstof zou niet aan de orde zijn.


Hoogwaterbeschermingsprogramma

Het programma Sterke Lekdijk valt onder het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP), een alliantie waarin alle 21 waterschappen en Rijkswaterstaat samenwerken om de komende dertig jaar liefst tweeduizend kilometer aan dijken en vierhonderd sluizen en gemalen te versterken.

Het filterscherm is nu ook beschikbaar voor andere dijkversterkingsprojecten.


Foto: Stephan Tellier