Eerste test gepland voor plastic ruimen op zee

Het Japanse eiland Tsushima krijgt de eerste test van een installatie die plastic afval uit het zeewater verzamelt en opvist. Dat heeft Boyan Slat bekendgemaakt, de Nederlandse oprichter en directeur van het bedrijf Ocean Cleanup, op een conferentie in Seoul. Tsushima ligt in de zeestraat tussen Japan en Zuid-Korea.

Ocean Cleanup wil de Great Pacific Garbage Patch aanpakken, de rondgaande stroming waar plasticafval van Noord-Amerika, Japan en Indonesië zich verzamelt. Schattingen over de hoeveelheid plastic die daar ronddobbert lopen uiteen van 140.000 ton tot het honderdvoudige. Dat is gemiddeld ongeveer 2-200 kg per km2 voor de hele noordelijke Pacific maar in het centrum van de stroming is dat meer. Er is een voortdurende aanvoer en het gevaar is dat het plastic verbrokkelt en in kleine snippers de voedselketen bereikt, waar uiteindelijk de mens bovenaan staat. Plastic kan ook vervuilende stoffen absorberen zoals pcb's en doet dat in kleine fragmenten des te efficiënter.

De installatie die Slat (20) wil testen is als proof of concept al geprobeerd, bij de Azoren en in Nederlandse wateren. Het gaat om trechterachtige vangarmen die tegen de stroom in wijzen en drijvend materiaal verzamelen in een centraal punt.

Daar kan een lopende band de troep uit het water scheppen. De armen zijn voorzien van gordijnen die onder water hangen tot een diepte van 2 meter. De bedoeling is dat plankton en ander zeeleven door de stroming wordt meegevoerd onder de barrière door, terwijl alles wat drijft, achterblijft. De eerste experimenten, met vangarmen van 40 meter, hebben volgens Slat laten zien dat dit in voldoende mate gebeurt. Op dit moment worden nog proeven gedaan bij Deltares en Marin met een armlengte tot 150 meter. De resultaten daarvan moeten nog worden gepubliceerd.

Apart onderzoek in de noordelijke Atlantische Oceaan (die zijn eigen garbage patch heeft) heeft uitgewezen dat bij windsnelheden van 3 Beaufort en minder de meerderheid van de plasticdeeltjes groter dan 0,5 mm in de bovenste halve meter oceaanwater verblijft. Dit onderzoek is eerder dit jaar gepubliceerd in het tijdschrift Biogeosciences.

Met deze resultaten, en 2,2 miljoen dollar uit een crowdfunding-actie, vindt Ocean Cleanup de tijd rijp om op te schalen. Bij Tsushima wordt de lengte van de vangarmen 2 km (100 km is uiteindelijk de bedoeling). 'We gaan kijken of het heel blijft, we gaan het een aantal jaren laten liggen om te zien hoe het op den duur degradeert,' legt Slat uit. 'En we willen weten of er geen plastic onderdoor of overheen gaat.' Ook moet het schaalmodel laten zien tot welke grootte plasticdeeltjes kunnen worden gevangen. De theorie zegt dat dat moet lukken tot een grootte van enkele millimeters.

Op de stranden van Tsushima spoelt jaarlijks 30.000 m3 plasticafval aan, een kuub per inwoner. Dat was een voorname reden om voor deze locatie te kiezen. 'Acht overheden hebben ons benaderd maar hier hadden ze er duidelijk het meeste zin in,' aldus Slat. 'Verder zijn de stromingen gunstig: vergelijkbaar met wat we in de Pacific vinden maar minder extreem. De golven zijn wat korter.'

De  installatie in de wateren bij Tsushima zal in het tweede kwartaal van 2016 worden gebouwd. Met de definitieve versie in de Pacific hoopt Slat in tien jaar de helft van het aanwezige plastic te kunnen verzamelen, tegen kosten van 40 miljoen dollar per jaar. Recycling en bijdragen van overheden moeten die kosten bestrijden.(Herbert Blankesteijn)