Vandaag krijgt de bijzondere fusiereactor van het Duitse Max-Planck-Institut für Plasmaphysik zijn eerste plasma. De reactor is van een ingewikkeld type: de dubbel getordeerde stellarator. Het experiment vandaag is een mijlpaal: voor het eerst moet blijken of dit bijzondere type fusiereactor in staat is een stabiel plasma te creëren.

Ruim negen jaar is er in het Institut für Plasmaphysik in Greifswald aan de installatie gebouwd. Die tijdspanne heeft vooral te maken met de buitengewoon ingewikkelde constructie van het apparaat, waarin reactorvat en spoelen de meest bizarre vormen aannemen.

Plasma stabiel houden

Voor elke fusiereactor is het stabiel houden van het tot dertig miljoen graden verhitte plasma de grootste uitdaging. Want alleen bij zulke extremen treedt de fusiereactie op waarmee in potentie grote hoeveelheden energie vrijkomen. Dat plasma mag de reactorwanden nergens raken, omdat het dan onmiddellijk afkoelt.

Donut of dubbel getordeerd

Het meest bekende fusiereactortype, de tokamak, gebruikt de relatief eenvoudige vorm van een donut met magneetspoelen er omheen. Het is echter lastig om in zo'n reactortype het plasma stabiel te houden. De Duitse fusiereactor die vandaag zijn eerste plasma krijgt is van een heel ander type, namelijk een stellarator. Die heeft een dubbel getordeerd reactorvat, een extreem complexe vorm. Maar volgens de Duitse geleerden is het gemakkelijker hierin het plasma stabiel te houden. Dat moet vandaag dus voor het eerst blijken.

Vooralsnog bestaat het plasma alleen uit helium, en er zal ook geen fusiereactie optreden. Met dat helium is het creëren van het plasma eenvoudiger, en helium helpt ook het reactorvat schoon te maken. Verloopt de test succesvol, dan volgt begin volgend jaar het eerste plasma met waterstof, wel geschikt voor de beoogde fusiereactie. 

Lees hier meer over de werking van de stellarator.