Eerste infraproject met zelfhelend beton

Met zelfhelend beton is de kans op betonrot kleiner en wordt op CO₂-uitstoot bespaard. In juli werd het eerste infraproject in Nederland opgeleverd waarvoor dit beton is gebruikt.

Vorige maand is voor het eerst een infraproject in gebruik genomen waarvoor zelfhelend beton is gebruikt. Dat schrijft het platform Betoniek voor technologie en uitvoering van beton. Het gaat om de Vijf Eikentunnel, die in het Noord-Brabantse Rijen de N631 onder het spoor door leidt. De tunnel is aangelegd door ProRail, in samenwerking met onder meer de provincie en bouwbedrijf Heijmans.

Scheurtjes

Zelfhelend beton is – de naam zegt het al – beton dat zichzelf kan herstellen als er scheurtjes in ontstaan. Die eigenschap was tot nu toe voorbehouden aan levende materie, maar dat ís zelfhelend beton in feite dan ook. Het materiaal dankt zijn zelf-reparerende eigenschappen aan bacteriën die actief worden als ze in aanraking komen met lucht en water, en de scheuren dan opvullen met calciumcarbonaat. Hiervoor is een speciale mix van bacteriesporen en voedingsstoffen aan het materiaal toegevoegd.

In Rijen werd deze mix – de healing agent – geleverd door de Nederlandse firma Basilisk. De techniek die voor de Vijf Eikentunnel is gebruikt, is gedurende de afgelopen tien jaar ontwikkeld aan de TU Delft. De kunst was hierbij onder meer om bacteriën te vinden die de herstelwerkzaamheden efficiënt uitvoerden, maar ook bestand waren tegen de hoge pH-waarden die in beton heersen.

Minder staal

Het grote voordeel van zelfherstellend beton is dat er minder betonwapening nodig is, en er daardoor ook minder uitstoot is van het broeikasgas CO₂.

In beton onder druk ontstaan vrij makkelijk scheuren, en als die te groot worden kan de stalen wapening gaan roesten. Betonrot, noemt men dat. Omdat dit de sterkte van het materiaal aantast, wordt in beton vaak meer wapening gebruikt dan nodig zou zijn zonder kans op betonrot. De verwachting is dat het gebruik van zelfhelend beton uiteindelijk tot de helft kan schelen in de gebruikte hoeveelheid staal. Bovendien gaan bouwwerken met dit beton langer mee.

Het voordeel is het grootst op lastig bereikbare plekken. In gewone huizen kan men scheuren vaak zelf ook wel herstellen.

In Rijen is het nieuwe beton nu alleen nog maar toegepast in een wand van 25 meter lang, in de pompkelder onder één van de toeritten van de betonnen tunnelbak. Doel van dit pilotproject is vooral het testen van de waterdichtheid van deze wand.

Romeinen

Sinds een jaar of vijf is overigens bekend dat ook de Romeinen al met zelfhelend beton werkten – al gebruikten zij geen bacteriën. Bij hen deed bij een chemische reactie met zeewater het werk, waarna reactieve kalk de scheuren opvulde.

Openingsbeeld: Heijmans