Grote steden zijn in toenemende mate het concentratiepunt van bevolking, economische groei en creativiteit. Tegelijkertijd gebruiken die steden 75 procent van de mondiale energie en zorgen ze voor 80 procent van de uitstoot van broeikasgassen. En omdat die steden vaak in delta's liggen hebben ze te maken met bodemdaling, zeespiegelstijging en wateroverlast.

Nederlandse ingenieurs hebben een rijke expertise opgebouwd om de leefbaarheid van steden te verbeteren en op een kwalitatief hoog niveau te brengen. Wereldwijd geldt onze delta als aansprekend voorbeeld. Onze ingenieurs zijn veelgevraagd om strategische plannen te maken voor steden als Djakarta, Ho Chi Minh City, New Orleans en New York.

Tegelijkertijd staan steden voor nieuwe uitdagingen: door toenemende bevolkingsdruk, gebruik van grondstoffen, energie en voedingsmiddelen, congestie en klimaatverandering. Vraagstukken waar ingenieurs nieuwe oplossingen voor moeten bedenken.

Dit dossier zoomt daarop in: wat zijn nieuwe mogelijkheden om de leefbaarheid van de Delta Cities op niveau te houden of te brengen.

AGENDA
   12 november KIVI jaarcongres over Delta Cities.

ARTIKELEN UIT DE INGENIEUR
►Sluit de Nieuwe Waterweg af
►Inspiratie Secure your City
►Blog Martin van Pernis, KIVI-president
►Steden zijn een gegevensgoudmijn, interview Carlo Ratti van MIT Senseable City Lab
►Digitale toepassingen voor veiligheid in de stad
►Nederlandse Masterplannen over de grens: Djakarta, Ho Chi Minh Stad, Hoboken en Beira
►De stad als metabolisme: de stofstromen van Rotterdam
►Voedsel in en rond de stad
►Wolkenkrabbers worden stadswijken
►Duurzaam bouwen in de stad
►Van nature stedelijk, interview Dirk Sijmons, curator architectuurbiënnale
►Het nieuwe Deltaprogramma moet Nederland waterveilig gaan houden

Sluit de Nieuwe Waterweg af
Het nieuwe Deltaprogramma heeft de optie om sluizen in de Nieuwe Waterweg aan te leggen te snel en gemakkelijk van tafel geveegd. Want het maakt de veiligheid in de Rijmond en Drechtsteden veel robuuster tegen lagere kosten, zo betoogt ir. Frank Spaargaren, indertijd hoofd van de Oosterscheldewerken.
Lees het volledige interview met Frank Spaargaren

Inspiratie Secure Your City
Calendar 42, een startup vanuit de TU Delft, ontwikkelde een app voor een festival waarbij bezoekers elkaar vinden door ze automatisch in te checken bij concerten. Ondertussen kon de organisator zien waar iedereen vandaan kwam en waar het druk was. Bovendien konden ze bezoekers snel verwittigen van schemawijzigingen of alternatieve looproutes. Het inspirerende voorbeeld voor de competitie Secure Your City werd gegeven op de inspiratiebijeenkomst medio september. Lees hier de impressie.


Carlo Ratti: Steden zijn een gegevensgoudmijn
Met mobiele telefoons, autonavigatie, slimme meters beschikken steden over een steeds dichter wordend netwerk van sensoren en informatie-intelligentie. 'We zijn bezig van de stad een digitale kopie te maken', zegt Carlo Ratti, directeur van het MIT Senseable City Lab. In een exclusief interview met De Ingenieur geeft hij voorbeeld van wat ner met die datagoudmijn allemaal mogelijkis om de stad beter of anders te laten functioneren.
Lees het interview met Carlo Ratti

Secure your City: digitale toepassingen voor veiligheid in de stad
Vitale infrastructuren wordt steeds belangrijker. Communicatie- en informatie-infrastructuur van steden moet op orde zijn. Mensen moeten zich veilig voelen,, elektriciteit en drinkwater mogen niet uitvallen, verkeer en vervoer moeten doorstromen, mensen moeten zich in de openbare ruimte kunnen bewegen - ook bij grote manifestaties en evenementen. Het is daarom van groot belang om de veiligheid van de stad te garanderen tegen bedreigingen weerbaar te maken. Hoe zijn digitale communicatiemiddelen daarvoor in te zetten?
Lees het artikel over Secure your City.

Nederlandse masterplannen over de grens
Djakarta, Ho Chi Minh Stad, Beira, Hoboken, New Orleans, overal wordt de expertise van Nedertlandse ingenieurs gevraagd bij het opstellen van masterplannen om de leefbaarheid van die steden te verbeteren en ze te beschermen tegen wateroverlast.
Lees het artikel over de deltasteden in transitie.


De stofstromen in Rotterdam
Voedingsmiddelen, warmte, transport van mensen en goederen, eiwitrijk afval, water, steden zijn op te vatten als een verzameling stofstromen, ieder met zijn eigen infrastructuur. Het nieuwe denken over de stad vereist het denken in stofstromen: hoe zijn die optimaal te benutten, hoe kan de inrichting van de stad daaraan bijdragen, waar zijn synergievoordelen te halen.
Lees het artikel over het metabolisme van de stad.


Voedsel in en rond de stad
Stadslandbouw is trendy, maar zal nooit genoeg opleveren om de stad te voeden. Het nadenken over voedselteelt en in rond de stad moet daarom verder gaan: wat te doen met intensieve teelt, teelt in de kas, biologische teelt. Wat wordt het aanzien van de land-0 en tuinbouw de komende decennia.
Lees het artikel over de groene vingers van de stad.

Hoogbouw hoort bij de moderne groeistad
Om te voorkomen dat de sterk groeiende steden alle vruihctbare landbouwgrond in de delta oplslokken is hoogbouw onvermijdelijk. Dat vereist een nieuw stedelijk concept, waarbij hoogbouw niet meer hoog is ten opzichte van het straatniveau, maar dat ok op hoogte markten, plantsoenen en pleinen verrijzen.
Lees het artikel over stedelijke hoogbouw.

Duurzaam bouwen in de stad
Wil de stad zuinig omspringen met materiaal en energie, dan moet gebouwen, de grote slokop, anders. Begin dit jaar zette de Duurzaam Bouwen Award een aantal aansprekende voobeelden in de schijnwerper. Drie projecten zijn uitgelicht:
Transformatie van leestaand kantoor tot wooneenheden
Modulaire hoogbouw is betaalbaar
Energieneutrale rijtjeshuizen

Dirk Sijmons over het biotoop van de stad
De architectuurbiënnale van dit jaar in Rottterdamn stond in het teken van het metabolisme van de stad. Curator Dirk Sijmons ontvouwt zijn visie: 'De grote uitdaging van dit moment is onze eigen biotoop goed op orde brengen.'
Lees het interview met Dirk Sijmons.

Het nieuwe Deltaprogramma
Met Prinsesdag presenteert Deltacommissaris Kuijken het nieuwe Deltaprogramma, dat Nederland veilig moet houden voor klimaatverandering, zeespiegelstijging en hogere riverstanden, en voldoende zoetwatyer moet garanderen in tijden  van extreme droogte. In een drietal artikelen maakte De Ingenieur de balans op: over de nieuwe sterktenormen voor de dijken, de grootste uitdaging ligt in het rivierengebied en wat te doen tegen extreme droogte.
Rond het Deltaprogramma organiseerde KIVI een drietal debatten, waarvan de verslagen beschikbaar zijn.
En er is ook kritiek op de plannen van de Deltacommissaris, onder andere van oud-waterstaatsingenieur Gé Beaufort.
Lees de artikelen over
►Nieuwe meetlat voor de dijken
►Verslag discussie over de nieuwe dijknormen
►Het spant in het rivierengebied
►Verslag discussie over de opgave in het rivierengebied
►Is onze zoetwatervoorraad voldoende?
►Verslag discussie over droogte
►Kritiek van Gé Beaufort: geef het watersysteem een veiligheidsklep voor als het mis gaat