Grote schepen op de oceaan worden nu vaak al bestuurd door maar een handjevol mensen. En over een jaar of vijftien zijn ook zij niet meer nodig, want het schip vindt zijn weg helemaal autonoom, gevolgd vanuit een controlekamer aan de wal. ‘Alle benodigde technologie is al zo’n beetje voorhanden.’


De Ingenieur maakte een rondgang langs bedrijven en onderzoeksinstellingen en iedereen die we spraken constateerde dat schepen steeds geavanceerdere systemen krijgen voor navigatie en die systemen zullen in de toekomst waarschijnlijk zelfs de besturing overnemen; in ieder geval voor het grootste deel van de tijd. Onzeker is hooguit hoe snel autonome schepen gemeengoed worden.
 

Operator

Schepen gaan dan autonoom van het ene gemarkeerde punt naar het andere, onder supervisie van een operator. Alleen bij een drukke scheepvaartroute of een haven neemt de operator de besturing handmatig over. De komende jaren zit die operator nog op het schip zelf, maar uiteindelijk zal hij in een control room op afstand werken. Op termijn gebeurt die besturing dus duizenden zeemijlen verderop op de wal.
 

Kostenbesparing

De wens om schepen autonoom te maken, is goed te verklaren. Ten eerste is er een technology push: sensoren, dataverwerking en technologieën als cloud computing en kunstmatige intelligentie worden snel beter; zie ook de snelle ontwikkelingen rond de autonome auto. Ten tweede ziet de scheepvaartsector duidelijk het nut in van autonome schepen. Om te beginnen betekent het weghalen van het personeel op een schip natuurlijk een directe kostenbesparing voor de vervoerder. Het levert zelfs een dubbelslag op, want als je personeel kunt schrappen van een schip, komt er ruimte vrij voor extra lading.

‘Dit argument geldt sterker voor de wat kleinere schepen, bijvoorbeeld op de binnenvaart, dan voor de megagrote containerschepen op zee’ zegt dr. Rudy Negenborn, universitair hoofddocent Maritieme Transporttechniek aan de TU Delft. ‘Daar is de mogelijke winst maar een paar procent, omdat er toch al relatief weinig bemanning nodig is.’
 

Personeelstekort

Een andere reden voor autonome scheepvaart is de trend dat jonge mensen zich steeds minder aangetrokken voelen tot werken op een schip op volle zee, vaak gekenschetst door de drie d’s van dull, dirtyand dangerous. Komt nog bij dat je in dergelijke banen vaak maanden van huis bent; een reden voor veel werknemers in de scheepvaart om ermee te stoppen zodra ze een gezinnetje willen stichten. De scheepvaartsector ziet voor de komende jaren dan ook een personeelstekort aankomen. Als de stuurmannen van de toekomst in een comfortabele stoel in een controlekamer op de wal werken, moet dat jonge mensen meer aanspreken.


Dit is het begin van het artikel ‘Alle hens van dek. De opkomst van de autonome scheepvaart’. Lees het volledige artikel in het maartnummer van De Ingenieur. Neem bijvoorbeeld een proefabonnement.