Het (her)planten van bossen is een zinvolle manier om het CO2-gehalte in de atmosfeer te helpen verlagen. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van de ETH in Zürich. Op de aarde is een kleine miljard hectare geschikt om bomen te planten, waarbij steden en landbouwgebied worden ontzien.

Als dit hele oppervlak volgeplant zou worden met bomen, dan zouden die, eenmaal volgroeid, een geschatte 205 miljard ton koolstof hebben vastgelegd. Dat schrijven onderzoekers uit Zwitserland en Frankrijk vandaag in het wetenschappelijke tijdschrift Science.

Dit is ongeveer twee derde van de hoeveelheid CO2 die de mens heeft uitgestoten sinds de Industriële Revolutie, schatten de onderzoekers. Met andere woorden, dit zou zoden aan de dijk zetten.
 

Boom

Alle ingewikkelde technologie ten spijt die wordt ontwikkeld om CO2 uit de atmosfeer te halen, er is al een ‘apparaat’ beschikbaar dat CO2 uitstekend uit de lucht haalt, ontwikkeld door de natuur. We hebben het natuurlijk over de boom, die met zijn fotosynthese CO2 uit de lucht opneemt en de koolstof vasthoudt in de vorm van bladeren, takken en zijn stam.

Maar wat voor effect mogen we verwachten van het aanplanten van nieuwe bomen? Met die vraag ging een team van onderzoekers aan de slag. Stap één in hun aanpak was het analyseren van de bestaande bossen op aarde. Hiertoe namen de wetenschappers van de ETH in Zürich 80.000 satellietfoto’s van het aardoppervlak, met name van natuurparken en andere beschermde gebieden. Op basis hiervan konden ze een schatting maken van de hoeveelheid bos in verschillende ecosystemen.

 

Deze figuur toont de gebieden op de aarde waar bossen kunnen staan, volgens het nieuwe onderzoek onder leiding van de ETH Zürich. Dit is een combinatie van locaties waar al bos is en gebieden die geschikt zijn voor de aanplant van nieuwe bomen. Bron: Bastin et al., Science, 2019.

 

Hoeveelheid bos voorspellen

Vervolgens lieten ze machine learning los op beelden uit Google Earth. Hieruit leidden ze een model af met tien variabelen over bodem en lokaal klimaat dat overal ter wereld de hoeveelheid bos kan voorspellen. Om dit te kunnen doortrekken naar 2050, gebruikten ze drie bekende klimaatmodellen.

Uit deze geautomatiseerde analyse volgden gebieden die geschikt zijn om bos aan te planten. Van deze gebieden trokken ze de stedelijke gebieden en de landbouwgebieden af, omdat die niet – redelijkerwijs – beschikbaar zijn voor bosbouw. Nu bleef 0,9 miljard hectare over, verspreid over de wereld. Dit is een oppervlak ter grootte van de Verenigde Staten of, zo je wilt, 1,3 miljard voetbalvelden.

De bruikbare gebieden liggen vooral in de landen Rusland (151 miljoen hectare), de Verenigde Staten (103 miljoen hectare), Canada (78 miljoen hectare), Australië (58 miljoen hectare), Brazilië (50 miljoen hectare) en China (40 miljoen hectare).
 

'Snel handelen'

Zou dit oppervlak helemaal vol staan met volgroeide bomen, dan leggen die de genoemde 205 miljard ton kooldioxide vast. Het woord ‘volgroeid’ is het addertje onder het gras: bomen die je plant zijn niet direct volgroeid. De onderzoekers zijn zich hier uiteraard van bewust. ‘Onze studie laat zien dat herbebossing de beste oplossing is voor klimaatverandering die we voorhanden hebben. Maar we moeten wel snel handelen, want het duurt decennia voordat bossen volgroeid zijn en ze hun hele belofte kunnen inlossen, namelijk van een natuurlijke vorm van koolstofopslag’, zegt medeauteur van de studie, hoogleraar Thomas Crowther van de ETH in Zürich in een persbericht.
 

Wandelen en fietsen

Het mooie van bossen is dat ze niet alleen een vorm van koolstofopslag zijn, maar dat ze ook goed zijn voor de biodiversiteit, voor de waterkwaliteit en dat ze erosie tegengaan. Ook kun je in een bos natuurlijk lekker wandelen of fietsen.

De onderzoekers hebben ook een ruwe inschatting gemaakt van de kosten van zoveel herbebossing. Gebaseerd op een prijs van 0,30 dollar per boom (0,27 euro) komen ze uit op 300 miljard dollar (270 miljard euro).
 

Vorm en grootte

Nu is weliswaar beter bekend hoeveel oppervlakte op aarde beschikbaar is voor herbebossing, maar hoeveel koolstof die bomen uiteindelijk zouden kunnen vastleggen hangt helemaal af van de vorm en de grootte van de bomen die er groeien. Om dit beter te kunnen schatten, willen de onderzoekers gebruikmaken van een meetinstrument dat NASA aan boord van het International Space Station heeft, schrijft Science in een nieuwsbericht.

De Global Ecosystem Dynamics Investigation (GEDI) gaat met behulp van lasers 3D-kaarten maken van bossen op aarde, van bladerdek tot aan de grond. Hieruit is preciezer de hoeveelheid biomassa te halen die een boomsoort heeft. ‘Met GEDI kunnen we komen tot veel preciezere inschatting voor koolstofopslag. Hierin hebben altijd grote onzekerheden gezeten, maar beter data komt eraan’, zegt expert op het gebied van koolstofopslag Laura Duncanson tegen Science.
 

Bedrijven hebben apparaten ontwikkeld die CO2 uit de lucht halen, zoals deze. Bomen doen dat echter ook, zonder dat je er verder omkijken naar hebt. Foto Climeworks.

 

Tropisch regenwoud

Het is natuurlijk prachtig als we het CO2-gehalte in de atmosfeer wat kunnen terugbrengen door de aanplant van nieuwe bossen. Maar zolang tropisch regenwoud in landen als Brazilië en Indonesië nog met een voetbalveld per minuut worden gekapt, zal dit allemaal weinig zin hebben. Die bomen staan er al en zullen nog jarenlang CO2 voor ons uit de atmosfeer halen. Als we ze laten staan tenminste.
 

Tool

De onderzoekers hebben een van de tools die ze gebruikten, op hun website gezet. Hier kun je zelf kijken waar op aarde nog ruimte is voor nieuwe aanplant van bomen.


Openingsfoto Pxhere