Vliegtuigbouwer Boeing heeft de beloofde software-update klaar voor de 737 Max-toestellen die wereldwijd aan de grond staan. Tegelijk moest het bedrijf zich gisteren voor de Amerikaanse senaat verantwoorden voor de problemen met het toesteltype.

Eerst even terug naar de aanleiding: twee crashes met Boeing 737 Max 8-toestellen binnen vijf maanden tijd. Omdat het hoogst zeldzaam is dat gloednieuwe toestellen neerstorten – laat staan twee keer binnen korte tijd – was dat op 12 maart reden voor een wereldwijd verbod op vliegen met de toestellen.

Het vermoeden rees dat er meer aan de hand was met een nieuw systeem van Boeing. Het Maneuvering Characteristics Augmentation System (MCAS), een software-uitbreiding van de automatische piloot ingevoerd op de 737 Max-lijn, duwt de neus terug omlaag op het moment dat die op volle snelheid te veel omhoog is komen te staan (met risico op stall, overtrek).

Maar dit nieuwe systeem is ingevoerd zonder de piloten van de toestellen er fatsoenlijk over te informeren. Het lijkt er inmiddels op dat bij beide rampvluchten de gezagvoerders hebben geworsteld met de software-uitbreiding van de automatische piloot, met fatale gevolgen.
 

Update is af

De software-update die Boeing al na de ramp in Indonesië aankondigde, is nu af, schrijft de New York Times. De vliegtuigbouwer presenteerde de wijziging gisteren in zijn fabriek in Renton, vlakbij Seattle, aan een publiek van tweehonderd piloten en bestuurders van luchtvaartmaatschappijen.

De update bevat twee belangrijke wijzigingen. In de eerste plaats wordt het voor piloten gemakkelijker om het MCAS-systeem te overrulen. Oorspronkelijk was de MCAS-software bedoeld om de neus herhaaldelijk én agressief omlaag te duwen. Bij de Lion Air-ramp is al duidelijk dat de piloten hier 26 keer tegenin zijn gegaan, maar tevergeefs.
 

Twee sensoren

De tweede wijziging in het MCAS-systeem is dat dit niet meer uitgaat van één enkele angle-of-attack-sensor (de sensor die de hoek tussen de vleugels en de algemene luchtstroom meet), maar van twee. In de regeltechniek is het bekend dat een afhankelijkheid van één enkele sensor kwetsbaar maakt voor als daar iets mee mis gaat.

Boeing heeft ook bekendgemaakt dat het alle 737 Max-toestellen standaard gaat uitrusten met een veiligheidsfunctie die tot nu toe optioneel was. Deze zogeheten disagree light gaat branden als twee cruciale sensoren niet hetzelfde resultaat geven (en er dus één mogelijk stuk is). Zo’n lampje kan piloten helpen met het herkennen van het probleem, zodat ze het toestel handmatig kunnen gaan vliegen.

Hoewel Boeing nu dus een technische oplossing heeft klaar staan, zegt het bedrijf nog niet wanneer de Max-toestellen weer kunnen gaan vliegen. Het uitvoeren van een software-update duurt ongeveer een uur, en het trainen van piloten een extra half uur. Maar voordat de vliegtuigen weer de lucht in mogen, moet de Federal Aviation Authority (FAA, de Amerikaanse toezichthouder op de luchtvaart) eerst de software en de training goedkeuren.
 

Kritisch onderzoek

Dat kan nog wel even op zich laten wachten, aangezien de FAA zelf onderwerp is van kritisch onderzoek door Amerikaanse volksvertegenwoordigers. Gisteren werden bestuurders van de FAA ondervraagd door senatoren over hun rol in de certificering van de Boeing 737 Max-toestellen.

Cruciale vragen: waarom heeft de FAA goedgekeurd dat Boeing het nieuwe MCAS-systeem niet in de handleiding voor piloten heeft gezet, en dat het geen extra training voor piloten verplicht heeft gesteld?
 

Koopje

Senatoren verwijten de toezichthouder ook dat het de goedkeuring van het toestel op een koopje heeft willen doen. De FAA heeft hele delen van de certificering uitbesteed aan Boeing zelf. Nu komt dit vaker voor bij de goedkeuring van nieuwe toestellen, maar de vraag is of Boeing nu niet te ver is gegaan. ‘Als we dit [systeem] niet meer willen, heeft de FAA 10.000 extra medewerkers nodig en een 1,8 miljard dollar hoger budget’, zegt hoofd van de FAA Daniel Elwell in de New York Times.

Ook wil de senaat weten waarom de FAA een van de laatste toezichthouders was die de Boeing-vliegtuigen aan de grond besloot te houden. In de VS vlogen de toestellen nog rond, terwijl veel andere landen al hun luchtruim ervoor hadden gesloten.


Openingsbeeld: een Boeing 737 Max tijdens de Farnborough International Airshow 2018. Foto Steve Lynes / CC BY 2.0