Roel Vertegaal, een Nederlandse hoogleraar in Canada, bouwt een fysieke, zwevende 3D-structuur op uit drones. 'Je kunt de objecten echt aanraken en je hebt geen bril nodig om ze te zien.' Vertegaal noemt het Real Reality, anders dan de Virtual Reality die momenteel de elektronicabeurs CES in La Vegas domineert.

Er is wat fantasie nodig om die Real Reality te herkennen in de proefopstelling in Vertegaals Human Media Lab aan de Queen's University in Kingston, Ontario. Een handjevol drones is alles wat daar rondvliegt. Het systeem kent drie soorten drones. PixelDrones hebben een heel simpel dot-matrixschermpje, dat enkele karakters kan weergeven; deze drones vertegenwoordigen bestanden. ShapeDrones zijn omgeven door een kubus van gaas en kunnen fysieke structuren vormen. DisplayDrones hebben een flinterdun kleuren-aanraakscherm en een camera. Camera's langs de wanden van het lab weten op elk moment waar de drones in de 3D-ruimte zijn. Ook de aanwezige mensen worden gevolgd. Als een mens een drone aanraakt, wordt dit geregistreerd. Op dit moment kan het hele systeem twaalf drones aan, elk ongeveer zo groot als een menselijke hand.

Manipuleren

Beeldschermen voor pc's en smartphones hebben honderden dots per inch (1 inch = 2,5 cm). Hier is één 'dot' ongeveer 10 cm groot. Dat is voor praktische doelen nog lang niet serieus te nemen maar het is dan ook een demonstratie. Vertegaals team heeft diverse eigenschappen ingebouwd die voor een driedimensionaal besturingssysteem essentieel zijn. De ShapeDrones die samen een structuur vormen, kun je manipuleren met je handen. Er zijn operaties mogelijk die doen denken aan het werken op een smartphone: als je met je handen twee drones pakt die deel uitmaken van een structuur en je beweegt die uit elkaar, dan wordt de hele structuur uitvergroot: alle bijbehorende drones verwijderen zich van elkaar. Pak je twee drones en maak je een draaiende beweging, dan draait het geheel. Een PixelDrone kan een map of een bestand vertegenwoordigen. Een PixelDrone aanraken is het openen van een map - er verschijnen dan een of meer drones die de bestanden in die map voorstellen. Met veegbewegingen ('swipe') in de lucht kan de gebruiker die bestanden een voor een voorbij laten komen.

'Dit is een eerste stap,' zegt Vertegaal. 'De drones zijn nu nog erg groot, ongeveer 15 centimeter. Maar ze worden snel kleiner; we streven naar het formaat van vuurvliegjes. Hoe kleiner ze zijn, hoe minder lawaai ze ook maken.'

Zeven minuten

De drones zijn voorzien van lampjes waarvan de kleur kan worden veranderd. Door aanraking kan je een of meer drones selecteren. Daarna kan op een DisplayDrone een kleurenpalet worden opgeroepen en kan van alle geselecteerde drones de kleur vernaderen. De DisplayDrone kan verder worden gebruikt om samen te werken. Een tweede gebruiker kan via Skype op dit scherm verschijnen voor een gesprek. Hij kan dan ook het tafereel zien door de camera en kan de drones zelf verplaatsen om suggesties te doen.

Vertegaal: 'Drones hebben een beperkte vliegtijd; nu is dat zeven minuten. Ik stel me een systeem voor waarbij ze elkaar kunnen aflossen en tussentijds zichzelf opladen. Uiteindelijk zullen we in staat zijn zulke natuurgetrouwe objecten te laten zweven dat geen Virtual Reality-brillen en -helmen meer nodig hebben.' (Herbert Blankesteijn)