ESA verlegt grenzen met een artistieke video over de Rosetta-missie, die half november een sonde neerzette op het oppervlak van een komeet. In een sciencefictionentourage prijzen twee mensen de ambitie van hun voorouders, van ons dus. Want dankzij ons kunnen ze kometen oogsten.


 
Op 13 maart 1986 vloog de ruimtesonde Giotto op een afstand van 600 km langs de komeet Halley. Zo kreeg de wereld voor het eerst close-upfoto’s van een komeet te zien. Halley bleek een langwerpige aardappel versierd met lichtgevende fonteinen. ESA heeft 25 jaar later, in 2011, de video van de flyby nog eens op YouTube gezet.
 

 
Op 12 november jongstleden was er een even indrukwekkende doorbraak: de landing van de sonde Philae op het oppervlak van de komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko. De ESA-missie heet Rosetta, net als de satelliet die sinds augustus 2014 met de komeet meevliegt en Philae heeft afgezet.
 
Decennialang hebben ruimtevaartorganisaties en -bedrijven verantwoorde, feitelijke video’s gemaakt over hun projecten. Beelden van de satelliet in aanbouw, interviews met betrokkenen en deskundigen, animaties van hoe de missie moest gaan verlopen en een warme commentaarstem die alles toelicht. In 1986 maakte ik zelf ook zo’n minidocumentaire over het Giotto-project voor de NOS. Hoe zou het anders kunnen? Waarom zou het anders moeten?
 
De video voor Rosetta is een surrealistische sciencefictionfilm vol special effects en raadselachtige teksten. Ambition is de titel. In een IJslandse woestenij zien we twee hoofdrolspelers, een vrouwelijke leerling (Aisling Franciosi) en een leraar (Aidan Gillen, bekend van Game of Thrones). De leerling faalt bij het doen van een telepathisch kunstje met een zwevend rotsblok. Daarop ontstaat een gesprek over wapenfeiten uit het verleden. De ontdekking van water op kometen schijnt nogal belangrijk te zijn geweest, en een missie genaamd Rosetta was daarbij de wegbereider. Aan het einde van het gesprek beheerst de leerlinge haar kunstje en laat ze het kometen, en dus leven brengend water, regenen in het dorre landschap.
 

 
Het is een verhaal dat veel vragen openlaat. Wie zijn die twee en wat doen ze in dat decor? Waar komt hun toverkracht vandaan en waarom gebruiken ze die hier en nu? Welk jaar is het en wat is er gebeurd sinds Rosetta? Ik vrees dat vooral mensen die de missie al kennen Ambition zullen begrijpen, en dat leken er weinig mee kunnen. Maar dat doet niets af aan de waarde van de poging.
 
Zoals te verwachten is er ook een making-of en die is wat scheutiger met echte informatie, ook over Rosetta zelf. De mooiste tekst is die van een medewerker van de Poolse animatiestudio Platige Image, dat de film heeft gemaakt. Hij verbaast zich dat Ambition blijkbaar nodig is: ‘De mensheid stuurt een sonde om op een komeet te landen. En dan is zo’n film nodig om te laten zien dat dat interessant is?’(Herbert Blankesteijn)