Het herkennen van slokdarmkanker in een vroeg stadium is ontzettend lastig. Onderzoekers van onder meer de Technische Universiteit Eindhoven hebben een algoritme ontwikkeld dat artsen erbij kan helpen. 

De slimme software kijkt mee bij een endoscopie van patiënten met een zogenoemde Barrett-slokdarm. Die aandoening kan ontstaan bij mensen die vaak last hebben van terugstromend maagzuur in de slokdarm en leidt tot afwijkend weefsel. Omdat een dergelijke slokdarm de voornaamste risicofactor is voor slokdarmkanker, ondergaan patiënten regelmatig controles in het ziekenhuis. Met een kleine camera in een dunne buis kijken artsen dan in de slokdarm.

De vroegste tekenen van daadwerkelijke kanker zijn echter nauwelijks te zien voor een specialist, die vaak maar weinig van dergelijke patiënten onderzoeken in een jaar. Daarom missen artsen soms beginnende kanker, die nog gemakkelijk te behandelen is. 'Bij kanker in een gevorderd stadium is de vijfjaarsoverlevingskans minder dan vijftig procent', zegt hoogleraar Jacques Bergman van het Amsterdam UMC in een persbericht. 'Het is dus zaak om de beginnende kanker direct op te sporen.'


Honderdduizenden beelden

De onderzoekers hebben nu een computeralgoritme getraind met honderdduizenden endoscopiebeelden, waaronder beelden van Barrett-slokdarmen. Het systeem slaagt er inmiddels in om een score van 90 procent te halen bij het herkennen van beginnende kanker, zegt TU/e-onderzoeker Fons van der Sommen, die het algoritme mede heeft ontwikkeld. Dat is aanmerkelijk beter dan 53 internationale endoscopisten die de beelden op het oog beoordeelden.

Het systeem wordt al getest bij patiënten in het Amsterdam UMC en het Catharina Ziekenhuis in Eindhoven. Daar kijkt het algoritme 'live'; mee tijdens een endoscopie in de slokdarm. 'Het algoritme geeft op een beeldscherm een rode markering bij een verdachte plek', zegt Van der Sommen. 'De arts kan dan handelen door het verdachte gebied nader te inspecteren en bijvoorbeeld een biopt te nemen.'


Binnen twee jaar beschikbaar

De onderzoekers publiceerden hun resultaten onlangs in de wetenschappelijke tijdschriften Gastroenterology en Gastrointestinal Endoscopy.

De tests worden voorlopig voortgezet. De verwachting is dat het algoritme binnen twee jaar beschikbaar komt voor alle maag-, darm- en leverartsen in Nederland. 


Foto: Catharina Ziekenhuis