‘Voorsprong door techniek.’ Echt waar?, vraagt redacteur Jim Heirbaut zich af. Deze maand met 'gluursoftware' waarmee de baas zijn werknemers in de gaten houdt.

Terwijl ik deze woorden tik, zou het goed kunnen dat een stukje software elke toetsaanslag en muisbeweging bijhoudt en opslaat, om aan het eind van de dag een rapport te sturen naar mijn leidinggevende.

Of ik wel snel genoeg tik, en niet stiekem lange wandelingen maak. Nu zie ik daar Pancras, de hoofdredacteur van De Ingenieur, niet voor aan. Die gaat uit van vertrouwen, en van de inzet van zijn werknemers, die momenteel ook alweer lange tijd in hun eigen huis magazines in elkaar zitten te draaien.

Hoe anders gaat dat bij andere beroepen. Uit een onderzoek van vakbond CNV bleek vorig jaar dat zo’n half miljoen thuiswerkende mensen door hun baas in de gaten worden gehouden met – vaak – niet eens legale middelen. Software die de activiteit van muis en toetsenbord monitort. Is het te lang stil, dan gaat er een seintje naar de baas.

In de Verenigde Staten is het nog erger, las ik in het online magazine Slate. Daar worden thuiswerkenden nog vaker gevolgd met dergelijke surveillance-software. Ook daar vinden veel thuiswerkers dat vervelend, en daarnaast lijkt het gegluur een inbreuk op hun grondrechten.

Maar Amerika is een land van ondernemers en van de weeromstuit hebben een paar handige jongens en meisjes simpele apparaatjes bedacht die je muis heen en weer kunnen schuiven. Zo ‘denkt’ de spionagesoftware van de baas dat de medewerker druk bezig is, terwijl die in werkelijkheid even naar de winkel is of een kind van school haalt.

Zulke apparaatjes zijn het niveau van de hobbyisten inmiddels ontstegen; er is een hele industrie omheen ontstaan. In het Slate-artikel kwamen een paar makers aan het woord. Ze bieden allemaal glimmende, strak ontworpen apparaatjes aan met klinkende namen als Liberty Mouse Mover en Mouse Jiggler.

Die kosten een paar tientjes en je moet ze simpelweg in een usb-poort pluggen waarna ze je muis rustig ronddraaien of van links naar rechts schuiven. Dankzij de pandemie en het gedwongen thuiswerken gaat hun omzet sinds vorig jaar door het dak.

Maar de leidinggevenden slaan terug! Nu het muismonitoren niet meer werkt, zetten sommigen gezichtsherkenning in. Kijk wat te lang weg van je scherm en je wordt automatisch uitgelogd.

Zo is een kat-en-muisspel ontstaan: enerzijds de bazen die de productiviteit van hun werknemers in de gaten willen houden nu ze die niet meer dagelijks van dichtbij meemaken, en anderzijds de werk nemers die prijs stellen op de vrijheid zelf hun tijd in te delen.

Het laatste woord is aan het CNV. ‘Voor veel werkenden is dit al een stressvolle situatie, zeker in een tijd waarin veel mensen al vrezen voor hun baan. […] Werkgevers kunnen beter een goed thuiswerkbeleid ontwikkelen, waarin ze vooral sturen op ver trouwen, een gezonde werkomgeving en op output.’

Zo is het maar net. Veel werkplezier in 2022.

 

Foto Robert Lagendijk