Afsluitdijk in revisie
De Afsluitdijk krijgt groot onderhoud, zodat hij voldoet aan de strengere waterveiligheidsnormen en er meer water uit het IJsselmeer de Waddenzee op kan, zo maakte minister Schultz van Haegen van Infrastructuur en Milieu gister bekend. De architecten Yttje Feddes en Paul de Ruiter maakten het beeldkwaliteitsplan voor deze iconische waterkering.
Vanwege te verwachten zeespiegelstijging en strengere normen voor bescherming van het achterland moet de Afsluitdijk worden versterkt: de basaltbekleding aan de Waddenkant van de dijk voldoet niet meer en vanwege oplopende golven is de dijk ook niet hoog genoeg.
Gezien de iconische waarde van de waterkering besloot Rijkswaterstaat dat er een beeldkwaliteitsplan moest komen, waarbij de ideeën van de architecten Yttje Feddes en Paul de Ruiter als winnaar uit de bus kwamen.
Zo gebeurt de versterking door de dijk aan de Waddenkant iets te verbreden en te verhogen: de dik als een dunne lijn in een water blijft zo behouden. De architecten gebruiken aan de Waddenkant open stenen die ervoor zorgen dat golven die de dijk opkruipen worden geremd. Die bekleding is in staat golfklappen te weerstaan.
De kruin van de dijk en het binnentalud houden een grasbekleding: een eerder voorstel om vanwege golfoverslag asfalt aan te brengen is te veel in strijd met het behoud van het monumentale karakter van de dijk.
Pompen
Het water dat via de IJssel het IJsselmeer in stroomt wordt nu onder vrij verval geloosd via de spuisluizen bij de uiteinden van de dijk, dat zijn de Stevinsluizen bij Den Oever en de Lorentzsluizen bij Kornwerderzand. In de toekomst zal er sprake zijn van grotere piekaanvoer, terwijl er tegelijkertijd sprake kan zijn van hoog water in de Waddenzee, waardoor spuien via natuurlijk verval niet meer mogelijk is.
Er is nu het baanbrekende besluit genomen om niet meer te volstaan met spuien onder vrij verval, maar ook pompen in te zetten. De eerste te plaatsen set in de Stevinsluizen krijgen een capaciteit van 414 m3/s. Het wordt daarmee het grootste pompcomplex van Europa, en laat de huidige nr. 1, het gemaal bij IJmuiden in het Noordzeekanaal met een capaciteit van 260 m3/s, ver achter zich.
Bij de vormgeving van de behuizing van de pompen pleiten Feddes en De Ruiter ervoor aan te sluiten bij het ritme van de huidige torens voor de sluizen; dus niet één groot pompgebouw, maar de pompen verdeeld over de sluizen met elk hun eigen bijpassende gebouw.
Toerisme
Om de dijk aantrekkelijker te maken voor toeristen willen Feddes en De Ruiter het Monument van de Afsluitdijk aan de IJsselmeerkant uitbreiden, en wel aan de onderzijde van de dijk. Er ontstaat zo een groots balkon met zicht op het IJsselmeer. Aan de andere kant van de dijk komt er een boulevard met zicht op de Waddenzee. De loopbrug over de weg wordt vernieuwd.
Op de versterkte buitenkant van de Afsluitdijk is over de volle 32 km een nieuw fietspad gepland, zodat het nu ook mogelijk is om al fietsend zicht te hebben op de Waddenzee.
Rond de havenhoofden bij Breezanddijk willen Feddes en De Ruiter eilanden aanbrengen, met ruimte voor verblijf en duurzame experimenten. Verder is er het plan om bij de Friese aanlanding van de dijk een informatiecentrum te maken.
Energiedijk
Een oud idee van Wubbo Ockels om de Afsluitdijk te voorzien van zonnepanelen en er zo een energiedijk van te maken keert in bescheiden vorm terug met een zonnewand op de binnenkant van de dijk bij Breezanddijk. Omdat hier aan de Waddenkant een haven ligt die zorgt voor extra golfbreking is de kans dat de zonnepanelen te maken krijgen met overslaande golven veel kleiner dan elders op de Afsluitdijk.
Bij Kornwerderzand wordt ruimte gemaakt voor het plaatsen van onderwaterturbines die energie gaan winnen uit de waterstroming door de spuigaten aldaar.
Vismigratie
Bij Kornwerderzand wordt een vismigratierivieraangelegd. Deze vormt een geleidelijke overgang tussen de zoute Waddenzee en het zoete IJsselmeer. Hier komt ook een opening in de dijk. De vismigratierivier is opgenomen in de bijzondere constructie van de pieren rond deze sluis.
Op basis van dit plan wordt nu een aannemer gezocht die het werk gaat uitvoeren. Feddes en De Ruiter blijven bij het werk betrokken als toezichthouders op de beeldkwaliteit.
