De hoppende spoorwissel, Repoint genaamd, hanteert een aantal ontwerpprincipes die hem meer robuust moeten maken dan de wissel zoals die nu al zo’n twee eeuwen in het spoor wordt gebruikt.
De traditionele wissel werkt met een zogeheten tong, dia via een aandrijfstang heen en weer beweegt van de ene naar de andere positie. Het komt regelmatig voor dat het schuiven niet helemaal goed gaat, en de tong ergens halverwege blijft ‘hangen’, bijvoorbeeld omdat er een obstakel is. In vroeger tijden hadden treinmachinisten daarom een ijzeren stang aan boord om, als ze voor de niet goed werkende wissel moesten stoppen, die een extra zetje te geven zodat de trein weer verder kon.
Dubbel uitgevoerd
De onderzoekers van de Loughborough University in het Britse Leicestershire, zagen als een van de bezwaren van de traditionele wissel dat die enkelvoudig is uitgevoerd: er hoeft maar een enkel onderdeel te falen of de hele wissel doet het niet, er is geen enkele zogeheten redundancy ingebouwd. Een ander bezwaar is dat het mechanisme dat moet zorgen dat de tong in zijn goede positie moet zetten nogal wat speling heeft.
Op al die punten wilden de onderzoekers een sterk verbeterd nieuw type wissel. Uiteindelijk kwamen ze op het idee om de tongen van de wissel niet heen en weer te schuiven, maar te laten hoppen: vanaf de ene stand gaat de wissel omhoog om vervolgens op de andere stand neer te ploffen.
Het bewegingsmechanisme verschilt in essentie niet zo veel van dat van de traditionele wissel. Een stang met tandraderen draait een nok rond die de rails optilt en naar zijn volgende positie brengt. Zo’n mechanisme is robuust uit te voeren. Ook bij de Repoint geldt: valt de motor uit, dan doet de wissel het niet meer.
De redundantie zit ’m vooral in het fixeren van de juiste positie van de railtong. Op het railstuk met de bewegende spoorstaven zitten op drie plekken achter elkaar slotgaten die de rails op precies de goede positie houden. Doet eentje het niet, dan werkt de wissel toch goed.
Fixeren
Verder zijn de uiteinden van de rails die op elkaar komen zo geslepen, dat het vaste railuiteinde de bewegende rail in zijn positie fixeert. Volgens de onderzoekers is de kans dat de railtong niet goed zit op die manier een stuk kleiner dan bij de traditionele rails.
Het ontwerp van de rails heeft inmiddels al diverse prijzen gewonnen, maar voor de verdere ontwikkeling is het besluit van de Britse railautoriteit RSSB (Rail Safety and Standards Board) om de bouw van een prototype te financieren en te gaan testen, essentieel. Wie de RSSB niet mee heeft, kan het op het Britse spoor vergeten.
De verwachting is dat het bouwen en testen van de Repoint zo’n tweeëneenhalf jaar gaat duren. Dan moet ook duidelijk worden of het Britse spoor gaandeweg de nieuwe wissel zal krijgen, of dat alles bij het oude blijft.
Winterhard
In Nederland zijn er ook diverse voorstellen gedaan voor een nieuw type wissel, vooral gericht op het voorkomen van problemen in de winter, maar tot op heden heeft ProRail die innovaties afgewezen. Het ging onder meer om het ontwerp van een winterharde wissel van Richard de Roos (pdf) en van Arcadis (pdf), waarmee het bureau in 2013 de Vernufteling won, de prijs voor het mooiste project van een ingenieursbureau.
Nieuwsbrief
Vond je dit een interessant artikel, abonneer je dan gratis op onze wekelijkse nieuwsbrief.